Ι.Ν. Αγίων Αντωνίου και Χαραλάμπους εις Κρύα Ιτεών Πατρών: Η ένδοξη Μεταμόρφωση του Κυρίου Ιησού Χριστού

Τετάρτη 6 Αυγούστου 2014

Η ένδοξη Μεταμόρφωση του Κυρίου Ιησού Χριστού

00:05 | |

PDF

Του Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού Δανιήλ

1ον Τὸ γεγονὸς τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ

Κατὰ τοὺς συνοπτικοὺς Εὐαγγελιστὲς (Ματθαῖο ιζ΄ 1-13, Μάρκο θ΄ 2-13 καὶ Λουκᾶ θ’ 28-36) ὁ Κυριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς πρὸ τοῦ σταυρικοῦ θανάτου Του παρέλαβε τοὺς τρεῖς μαθητὲς Του Πέτρο, Ἰάκωβο καὶ Ἰωάννη καὶ ἀνέβη μαζί τους «εἰς ὅρος ὑψηλὸν κατ’ ἰδίαν», καὶ «μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν».

Μαζὶ μὲ τὸν μεταμορφωθέντα Ἰησοῦ παρέστησαν καὶ «συνελάλουν αὐτῷ» οἱ ἀπὸ τὴν Παλαιά Διαθήκη ἱεροὶ καὶ ἐπιφανεῖς ἄνδρες Μωυσῆς καὶ Ἠλίας. Οἱ μαθητὲς δὲν ἠδύναντο νὰ προσβλέψουν πρὸς τὴν «δόξαν» τοῦ Ἰησοῦ, τοῦ Ὁποίου τὸ πρόσωπο ἔγινε λαμπρὸ καὶ ἀκτινοβόλο ὡς ὁ ἥλιος. Δὲν κατέστη μόνο ἡ μορφή Του ἀπαστράστουσα καὶ ἀκτινοβόλος, ἀλλὰ καὶ αὐτὰ τὰ ἱμάτια Του ἔγιναν «λευκὰ ὡς τὸ φῶς» στίλβοντα καὶ ἀνακλῶντα, ἐκπέμποντα ἀκτῖνες θείου μεγαλείου καί δόξας.

Οἱ εὐαγγελιστὲς μᾶς πληροφοροῦν γιὰ τὴν παρουσία τῶν δύο ἀνδρῶν ἀπὸ τή Παλαιά Διαθήκη καὶ τὸ περιεχόμενο τῆς συνομιλίας τους μὲ τὸν Ἰησοῦ. Ὁ Λουκᾶς ὁμιλεῖ ὅτι κι αὐτοὶ ἐμφανίσθηκαν δοξασμένοι, ὅπως ὁ Μωυσῆς στὸ Σινᾶ.

Οἱ ἐμφανισθέντες δύο ἱεροὶ ἄνδρες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης συνδέονται ἄμεσα μὲ τὸ πρόσωπο καί τήν ἀποστολὴ τοῦ Μεσσία. Οὐσιαστικῶς μὲ τὴν ἐμφάνισή τους ἐπιβεβαιώνουν, ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Μεσσίας, δηλαδὴ ὁ Χριστὸς πού αὐτοὶ προανήγγειλαν ὡς τὸν ἐκλεκτό τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἔκπληξη καὶ ὁ θαυμασμὸς ἀπὸ τὴ θέα τοῦ φωτὸς τῆς Μεταμορφώσεως τῶν σ’ αὐτὴ παρόντων μαθητῶν δημιούργησαν σ’ αὐτοὺς κατάσταση συναισθηματικῆς εὐαισθησίας καὶ φόβο. Πρὸ τῆς θέας τῶν ἐξόχων γεγονότων, μάλιστα δὲ μὲ τὸ ἄκουσμα τῶν λόγων τῆς Φωνῆς, οἱ μαθητὲς «ἔπεσαν ἐπὶ τὸ πρόσωπο αὐτῶν καὶ ἐφοβήθησαν σφόδρα».

Ὁ Πέτρος, σπεύδοντας καὶ πάλι, πρότεινε νὰ στηθοῦν ἀπὸ τοὺς μαθητὲς στὸ χῶρο ποὺ εὑρίσκοντο τρεῖς «σκηναὶ», μία γιὰ τὸν Ἰησοῦ καὶ ἀπὸ μία γιὰ τοὺς Μωυσῆ καὶ Ἠλία. Ἐνῶ ὅμως ὁμιλοῦσε ὁ Πέτρος νεφέλη ἐπισκίασε τοὺς μαθητὲς καὶ φωνὴ ἀκούσθηκε ἀπὸ τὴ νεφέλη νά λέγει: «Οὗτος ἐστὶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς αὐτοῦ ἀκούγεται».

Ἐν τέλει ὁ Ἰησοῦς παρέμεινε καὶ πάλι μόνος μὲ τοὺς τρεῖς μαθητές Του, ὁ Ὁποῖος τοὺς πλησίασε καὶ τοὺς ἄγγιξε λέγοντας «ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε». Κατέβηκε μαζί τους ἀπὸ τὸ ὄρος ὑποδεικνύοντάς τους νὰ μὴν ἀναφέρουν τὸ γεγονὸς αὐτὸ πρίν τήν ἐκ νεκρῶν Ἀνάστασή Του.

Κατὰ τὰ Πάθη καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ οἱ τρεῖς μαθητές Του ἔζησαν στιγμὲς συγκινήσεων ἀλλὰ καὶ ἀναμνήσεων.

Οἱ ἴδιοι μαθητὲς θὰ γίνουν ἀπὸ πολὺ κοντὰ μάρτυρες καί τῆς προοιωνίζουσας νέα δόξα ἀγωνίας τοῦ Ἰησοῦ στὴ Γεθσημανῆ.

Ἡ ἀκτινοβολία τῆς παρουσίας τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ θὰ συνεχισθεῖ μὲ τό λαμπρό καί ἐξαστράπτον φῶς τῆς Ἀνάστασεώς Του.

2ον Προτυπώσεις τοῦ γεγονότος στὴν Παλαιὰ Διαθήκη

Ἡ περιγραφὴ τοῦ γεγονότος τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀνακαλεῖ στὴ μνήμη μας ὁρισμένα γνωστὰ γεγονότα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης στά ὁποῖα ἐμφανίσθηκε ἡ ἀπαστράπτουσα καὶ ἐκπέμπουσα θεῖες μαρμαρυγὲς δόξα τοῦ Κυρίου.

α) Κατὰ τὸ κδ΄ (24ο) κεφάλαιο τῆς Ἐξόδου (στίχοι 12-18) ὁ Μωυσῆς κλήθηκε καὶ ἀνῆλθε «εἰς τὸ ὄρος τοῦ Θεοῦ» (τὸ Σινᾶ), τὸ ὁποῖο κάλυψε νεφέλη, ἐνῶ συγχρόνως «κατέβη ἡ δόξα Θεοῦ ἐπὶ τὸ ὄρος Σινᾶ». Τὸ δὲ «εἶδος τῆς δόξης Κυρίου πῦρ φλέγον ἐπί τῆς κορυφῆς τοῦ ὄρους». Κατὰ τὴν περιγραφὴ αὐτὴ τρεῖς ἄνθρωποι καὶ πάλι μνημονεύονται, ὅτι ἦσαν παρόντες ὁ Μωυσῆς, ὁ Ἀαρών καὶ ὁ Ὤρ.

β) Μεταξὺ ἄλλων παρεμφερῶν περιπτώσεων ἀναφέρουμε τὴν μνημονευομένη στὰ κεφάλαια λγ΄ (33ο στίχοι 11-23) καὶ λδ΄ (34ο στίχοι 4-8) τῆς Ἐξόδου. μνημονευομένη, ὁπότε καὶ πάλι ὁ Μωυσῆς «ἀνέβη εἰς τὸ ὅρος Σινᾶ…….. καὶ κατέβη Κύριος ἐν νεφέλῃ». Πρὸ τῆς θέας τοῦ γεγονότος αὐτοῦ ἐμφανίζεται ὁ Μωυσῆς « κύψας ἐπὶ τῆς γῆς», ὅπως ἀκριβῶς καὶ οἱ μαθητὲς κατὰ τὴν Μεταμόρφωση «ἔπεσαν ἐπὶ πρόσωπον αὐτῶν».

γ) Ὡς πρὸς τὸν Ἠλία, αὐτός ἐμφανίζεται κατὰ τὸ ιθ΄ (19ο) κεφάλαιο (στίχοι 3-16) τοῦ Γ’ Βασιλειῶν, φεύγοντας ἀπὸ τῆν ὀργίν τῆς βασίλισσας Ἰεζάβελ νά μεταβαίνει, ἕως τοῦ ὄρους Χωρὴβ «καὶ ἰδοὺ ρῆμα Κυρίου πρὸς αὐτόν» ποὺ προανήγγειλε ἔνδοξη καὶ φοβερὴ παρουσία τοῦ Θεοῦ, συγχρόνως δὲ καὶ πῦρ «καὶ μετὰ τὸ πῦρ φωνὴ αὔρας λεπτῆς κακεῖ ὁ Κύριος». Προστίθεται στὴν συνέχεια, ὅτι «ὡς ἤκουσε (ἐννοεῖται ὁ Ἠλίας) ἐπεκάλυψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ». Ὅλα αὐτὰ ἀντιστοιχοῦν μὲ τὰ συμβάντα στὴν Μεταμόρφωση ὅπου πρὸ τῆς λαμπρότητος τοῦ Ἰησοῦ, ὑπὸ τὴν νεφέλη καὶ κατόπιν τῆς φωνῆς ποὺ ἀκούσθηκε, οἱ μαθητὲς «ἔπεσαν ἐπὶ τὸ πρόσωπον αὐτῶν» ὅπως ἤδη ἀναφέρθηκε.

δ) Ἡ περιγραφὴ τῆς Μεταμορφώσεως, στὴν ὁποία τὰ προαναφερθέντα πρόσωπα Μωυσῆς καὶ Ἠλίας ἐμφανίζονται μαζὶ μὲ τὸν Ἰησοῦ, παρουσιάζει μεγάλη λεκτικὴ ὁμοιότητα μὲ τὴν περιγραφὴ τῆς μεγάλης ὁράσεως τοῦ Προφήτου Δανιὴλ μάλιστα δὲ μὲ τὰ δεδομένα ἐκ τοῦ ι΄ (10ου) κεφαλαίου τῆς προφητείας δεδομένα.

Ἡ ἀντιστοιχία καθίσταται φανερὴ μέ τήν ἀντιπαράθεση τοῦ κειμένου τοῦ Δανιὴλ ι΄ (10ου στίχοι 9-12) καὶ τοῦ Ματθαίου ιζ΄ (17ου στίχοι 6-8). Ἐπὶ πλέον παρατηροῦμε καὶ τοῦτο, ὅτι στὴν προφητεία τοῦ Δανιὴλ εἶδε τὸ ὅραμα καὶ ἄκουσε τὴν φωνὴ μόνο ὁ Δανιὴλ καὶ ὅτι στὴν Μεταμόρφωση εἶδαν τὸ γεγονὸς καὶ ἄκουσαν τὴν φωνὴ μόνο οἱ τρεῖς μαθητὲς καὶ ὄχι ὅλοι.

3ον Ἡ βίωση τοῦ γεγονότος ἀπὸ τοὺς πιστοὺς

Ἡ ὀρθόδοξη θεολογία καί εὐσέβεια ἀνέπτυξε καὶ ἀνέδειξε τὴν Χριστολογικὴ, σωτηριολογική καί ἐσχατολογικὴ σημασία τοῦ γεγονόντος τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος.

Τὸ μεγαλεῖο ποὺ πληροῖ τὴν ὀρθόδοξη καρδιά κατοπτρίζεται στὴν ἡσυχαστικὴ κίνηση (14ος αἰώνας μ.Χ.) ποὺ καταυγάζεται ἀπὸ τὸ φῶς τῆς Μεταμορφώσεως, τό Θαβώριο φῶς.

Οἱ «ὑπὲρ τῶν ἱερῶς ἡσυχαζόντων» (Migne Ε.Π. τ. 50 1101 καὶ ἑξῆς) λόγοι τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, μὲ τὸ ἀπολογητικὸ περιεχόμενό τους, ὅπως ἐπίσης καὶ οἱ δύο ὁμιλίες του ἡ ΛΔ΄ «εἰς τὴν μεταμόρφωσιν τοῦ Σωτῆρος ἐν ᾗ παράστασις, ὅτι τὸ κατ’ αὐτὸν φῶς ἄκτιστον ἐστὶ» καὶ ἡ ΛΕ΄ «εἰς τὴν αὐτὴν τοῦ Κυρίου μεταμόρφωσιν, ἐν ᾗ παράστασις, ὡς εἰ καὶ ἄκτιστον ἐστὶ κατ’ αὐτὸν τό θειότατον φῶς, ἀλλ’ οὐκ ἐστιν οὐσία τοῦ Θεοῦ» (Migne Ε.Π. 151,424 καί ἑξῆς 436 καί ἑξῆς) ἀποτελοῦν καὶ ὕμνο πρὸς τὴν Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου μπροστὰ στὸ φῶς τῆς ὁποίας παρέμεινε ἔκπληκτος ὁ ἱερὸς Πατέρας.

Ἐπιστρατεύοντας τίς γνῶμες πολλῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἀνατολῆς γιὰ νὰ στηρίξει τὶς ἀπόψεις του ὁ θεοφόρος Πατέρας διδάσκει, ὅτι οἱ πάντες δύναται νὰ γευθοῦν τὴν χαρὰ τοῦ Θαβωρίου Φωτός, τὸ ὁποῖο χαρακτήριζεται μὲ πλῆθος ἐπιθέτων καὶ ἐκφράσεων.

Τοῦτο εἶδαν, διδάσκει ὁ ἱερὸς καὶ θεῖος Γρηγόριος, «οἱ ἔγκριτοι τῶν μαθητῶν, καθάπερ ἀκούεις ψάλλουσαν τὴν Ἐκκλησίαν….., τὴν οὐσιώδη τοῦ Θεοῦ καὶ ἀΐδιον εὐπρέπειαν εἶδον ἐν Θαβώρ…………… τὴν ὑπέρφωτον τοῦ ἀρχετύπου κάλλους λαμπρότητα, αὐτὸ τὸ ἀνείδεον εἶδος τῆς θεϊκῆς ὡραιότητος, δι’ οὗ θεουργεῖται καὶ τῆς πρὸς τὸ πρόσωπον θείας ὁμιλίας καταξιοῦται ὁ ἄνθρωπος, αὐτὴν τὴν ἀΐδιον καὶ ἀδιάδοχον βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, αὐτὸ τὸ ὑπερ νοῦν καὶ ἀπρόσιτον φῶς, φῶς οὐράνιον, ἄπλετον, ἄχρονον ἀΐδιον, φῶς ἀπαστράπτον ἀφθαρσίαν, φῶς θεοῦν τούς θεουμένους……. μία γὰρ χάρις Πατρός, Υἱοῦ καὶ Πνεύματος, ἥν εἰ καὶ σωματικοῖς εἶδον ὀφθαλμοῖς, ἀλλὰ διανοιγεῖσιν……».

Στόν Ἁγιορείτικο Τόμο «ὑπὲρ τῶν ἡσυχαζόντων ἔργῳ καὶ λόγῳ» (Migne Ε.Π. 150, 1225 καί ἑξῆς) καὶ στὶς ἀποφάσεις τῶν Ἱερῶν Συνόδων 1341, 1351 ἐπικυρώθηκαν οἱ θεολογικὲς διδασκαλίες τοῦ ἁγίου Πατρός γιά τὴν θεωρία τοῦ θείου Φωτὸς τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τοὺς διαθέτοντες τὶς ἀπαραίτητες προϋποθέσεις.

Κατά τήν ὀρθόδοξη εὐσέβεια καί πνευματικότητα ὁ πιστὸς ἄνθρωπος δύναται νὰ γνωρίσει τὸ Θαβώριο Φῶς μέ τήν ταπείνωση καὶ τήν ἀγάπη, διότι κατὰ τὸν πρύτανι τῆς θεολογίας ἅγιο Ἰωάννη τὸν Δαμασκηνὸ στήν ὁμιλία του «εἰς τήν μεταμόρφωσιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Migne Ε.Π. 96,545) «ὁ ἐν τῷ ἄκρω, τῆς ἀγάπης γενόμενος, τρόπον τινὰ ἑαυτοῦ ἐξιστάμενος κατανοεῖ τὸν ἀόρατον καὶ τὸν ἐπιπροσθοῦντα ζόφον τοῦ σωματικοῦ νέφους ὑπεριπτάμενος καὶ ἐν τῇ τῆς ψυχῆς αἰθρίᾳ γενόμενος ἐνατενίζει τῷ ἡλίῳ τῆς δικαιοσύνης τρανότερον» κατ’ ἰδίαν προσευχόμενος.

Ἀναφερόμενος ὁ ἴδιος ἱερὸς Πατέρας καὶ θεοφόρος διδάσκαλος τῆς θεολογίας στοὺς λόγους τῆς ἀπὸ τήν Φωνῆς ἐκ τῆς νεφέλη θεολογεῖ ὀρθοδόξως λέγοντας καὶ τὰ ἑξῆς: «Οὗτος ἐστὶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς ὁ προαιώνιος, ὁ μόνος ἐκ μονογενοῦς, ὁ ἀχρόνως καὶ ἀΐδίως προελθών ἐξ ἐμοῦ τοῦ γεννήτορος, ὁ ἐξ ἐμοῦ καὶ ἐν ἐμοί καὶ σὺν ἐμοί, ἀεὶ ὤν καὶ οὐκ ὑφυστερίζων τὴν ὕπαρξιν. Ἐξ ἐμοῦ……….. δι’ ὅ ὁμοούσιος ἀγαπητός. Τὶς γὰρ ἀγαπητὸς ὡς ὁ μονογενής;»

Τὴν Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος ἐρευνώντας ἐπισταμένως παρατηρεῖ: «Μετεμορφώθη τοίνυν οὐχ ὅ οὐκ ἦν προσλαβόμενος ἀλλ’ ὅπερ ἦν τοῖς οἰκείοις μαθηταῖς ἐκφαινόμενος διανοίγων τούτων τὰ ὄμματα».

Ἡ ὀρθόδοξη εὐσέβεια καὶ κατὰ Χριστὸν ζωὴ διαποτίζεται ἀπὸ αὐτὲς τὶς θεοπτικὲς ἐμπειρίες τῆς Μεταμορφώσεως, πού νοηματοδοτοῦν τὴν ἄσκηση καὶ τὸν ἁγῶνα τῶν πιστῶν γιὰ τὴν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν.

«Οἱ τῷ ὕψει τῶν ἀρετῶν διαπρέψαντες

καὶ τῆς ἐν’ θέου δόξης ἀξιωθήσονται».

(τρίτο ἐσπέριο στιχηρὸ της ἑορτῆς τῆς Μεταμορφώσεως).

Αὔγουστος 2014

πηγή:romfea.gr