Ι.Ν. Αγίων Αντωνίου και Χαραλάμπους εις Κρύα Ιτεών Πατρών: Σύντομο ιστορικό της Ιεράς Μονής Μαρίτσης και των Μετοχίων αυτής

Τρίτη 17 Ιουλίου 2012

Σύντομο ιστορικό της Ιεράς Μονής Μαρίτσης και των Μετοχίων αυτής

00:04 | |

Η Ιερά Μονή Μαρίτσης βρίσκεται κτισμένη στο όρος της Μώβρης. Αναφέρεται από τον Le Bas και από τον Pouqueville έχουσα 12 μοναχούς κατά το 1816. Η Μονή τιμάται επ' ονόματι της Αγίας Μαρίνης, του Αγίου Γεωργίου και της Παναγίας (Κοίμηση) και η ίδρυσή της τοποθετείται κατά τον ΙΖ΄ αιώνα.

Τον Σεπτέμβριο του 1824 ήταν εκεί ο Μπεν. Ρούφος και τον Οκτώβριο συγκεντρώθηκαν οι καπετάνιοι της επαρχίας. Τον Ιανουάριο του 1836 θεωρήθηκε διατηρούμενη, ενώ το 1861 προσαρτήθηκε σ' αυτή και η Ιερά Μονή Αγίων Πάντων. Κατά το 1889 είχε 20 μοναχούς κατά τον Νουχάκη, αλλά κατά Κορύλλον μόνο 8 μοναχούς και υπηρέτες. Το 1933 συγχωνεύθηκε με την Ιερά Μονή Χρυσοποδαριτίσσης. Έκτοτε δε κατέρρεε και ανασυστάθηκε το 1943 ως γυναικεία πλέον από την Ευγενία Κολύβρα από την Πάτρα με τέσσερις (4) μοναχές, οι οποίες το 1960 ήσαν εννέα (9), το 1971 επτά (7) και το 1998 πέντε (5). Η μονή υπάγεται στον Δήμο Ωλενίας.

Διασώζεται τέμπλο επιχρυσωθέν το 1819 κατ' επιγραφή που βρίσκεται σ' αυτό, όπου και θαυματουργός εικόνα της Παναγίας. Σύμφωνα με την παράδοση η Μονή κατά το παρελθόν κάηκε τρεις φορές. Στην αρκτική πύλη υπήρχε επιγραφή του 1856 μνημονεύουσα τον αρχιεπίσκοπο Πατρών Μισαήλ Αποστολίδη. Από τις μοναχές έγινε ανακαίνιση και συντήρηση της Μονής τελευταία καθώς και ανακεράμωση.

Ο ναός έχει δύο μέρη, νάρθηκα και κυρίως ναό. Μεταβολές έγιναν μόνο στα παράθυρα. Είναι τρίκλιτος, βασιλική ελληνιστικού τύπου και έχει σχήμα τετράγωνο. Υπάρχει γλυπτικός διάκοσμος και επιγραφή "ανδρών κακίστων εξελού με…". Το δάπεδο έχει μαρμαροθέτημα και σώζονται τμήματά του. Το καθολικό ανήκει στον τύπο του σύνθετου τετρακιονίου σταυροειδούς ναού μετά πέντε τρούλλων. Κτίσθηκε στις αρχές του ΙΗ΄ αι. και οι τοιχογραφίες του νάρθηκα είναι του 1715. Υπάρχει δε η άποψη, ότι ο νυν ναός του 1700 κτίσθηκε πάνω σε παλαιότερο ναό του ΙΒ΄ αιώνα.

Σύμφωνα με τον Κ. Κωνσταντακόπουλο το 1818 οι Τούρκοι λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τη μονή, αλλά το επόμενο έτος ο Μητροπολίτης Γερμανός την αναστήλωσε αφού προηγουμένως πήρε την άδεια των Τούρκων.

Πλησίον της Μονής βρίσκεται παρεκκλήσιο της Αγίας Παρασκευής.

Η Μονή έχει τρία μετόχια, του Αγίου Δημητρίου (Μπάδα), του Φιλοκάλη, και του Αγίου Νικοδήμου, στα οποία και θα αναφερθούμε στην συνέχεια.

1. Του Μπάδα ήταν Μονή άλλοτε ενοριακή ή ασκητήριο, στο όρος της Μώβρης. Διατηρείται ναός του Αγίου Δημητρίου, βυζαντινός, ανακαίνιση του οποίου έγινε την 4/7/1750, σύμφωνα με επιγραφή σωζομένη στον νάρθηκα. Το ίδιο έτος χρονολογούνται και οι αγιογραφίες καθώς και ο Παντοκράτωρ του θόλου μετά βιβλικής γύρω ρήσεως. Κατά το παρελθόν ο ναός είχε πυρποληθεί. Ψηλότερα του ναού βρίσκεται σπήλαιο με δεύτερο ναό εντός αυτού.

Το σχέδιο του κυρίως ναού είναι ελεύθερος σταυρός με μεταγενέστερο νάρθηκα. Έχει δε την ιδιοτυπία, τα τέσσερα σκέλη του σταυρού να καταλήγουν εσωτερικά σε ημικυκλικές κόγχες που διατηρούνται ολόκληρες στο ανατολικό και δυτικό μέρος, χαμηλωμένες στο νότιο και βόρειο. Οι αγιογραφίες είναι έργο του Ανδρέου Αναγνώστη που τον αποκαλύπτει επιγραφή ευρισκόμενη πάνω από την είσοδο του νάρθηκα, ο οποίος προσετέθη το 1750. Ο αρχικός ναός ήταν κτίσμα του ΙΒ΄ αιώνα.

Η Μονή Φιλοκάλη βρίσκεται επίσης στο όρος της Μώβρης έχουσα ανοικτό ορίζοντα προς την πεδιάδα της Δύμης γι' αυτό κατά μια εκδοχή και το όνομά της. Κατ' άλλη δε εκδοχή η Μονή έχει πάρει την ονομασία της από το τοπωνύμιο, το οποίο θυμίζει τον κατά το τέλος του ΙΑ΄ ή αρχές του ΙΒ΄ αι. Ευμάθιο Φιλοκάλη, βυζαντινό στρατηγό, ο οποίος αναφέρεται σαν μεγάλος δούκας Ελλάδος και Πελοποννήσου. Φαίνεται ότι δόθηκαν σ' αυτόν εκτάσεις γης -όπως γινόταν στους Βυζαντινούς- και έχουμε έκτοτε τοπωνύμια στην γενική. Το βυζαντινό τοπωνύμιο της όλης εκτάσεως διέσωσε η κατόπιν ιδρυθείσα μάλλον κατά τον ΙΖ΄ αιώνα Μονή.

Στην Μονή Μαρίτσης απόκεινται δύο σιγίλλια του Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε΄, το ένα του 1798 όπου αναγνωρίζει την μονή Φιλοκάλη πατριαρχική και το άλλο του 1807, το οποίο κάνει λόγο περί διαζεύξεως των μονών Λαύρας Καλαβρύτων και Φιλοκαλίου. Σύμφωνα με άλλο σιγίλλιο σωζόμενο στην Αγία Λαύρα, αναφέρεται ότι "Οι της Φιλοκάλης μονασταί εν τη επαρχία Π. Πατρών ένεκα βλαβών και κακουργιών ήτησαν την ένωσιν μετά της Λαύρας, όπως μη ερημωθή η εαυτών μονή". Αυτό έγινε τα τέλη του ΙΗ΄ αι. Οι Λαυρεώτες όμως ενοχλούντο και ζήτησαν την διάζευξη των δύο Μονών.

Επιγραφή του 1804 τεθραυσμένη σε πέντε κομμάτια ομιλεί περί Ιωσήφ ιερομονάχου ηγουμένου της Φιλοκάλη. Τον Ιούλιο του 1821 αναφέρεται ότι πέρασε από 'κει ο Πετιμεζάς, ενώ το 1824 αποτελούσε τόπο συγκεντρώσεως Ελληνικών στρατευμάτων.

Ο Ναός είναι αφιερωμένος στο Γεννέσιο της Θεοτόκου και τιμάται πανηγυρικά στις 8 Σεπτεμβρίου. Επέστη μεγάλες ζημιές κατά τον σεισμό του 1993, αλλά προσφάτως ανακαινίσθηκε. Είναι σταυροειδής με κεραμικά και θόλο 20 μέτρων με επιρροές επτανησιακής τέχνης. Ο θόλος είναι λίθινος όπως και η όλη οικοδομή, με τέσσερα μικρά παράθυρα στον τρούλλο.

Η αργυροστόλιστη Παναγία η Φιλοκαλιώτισσα είναι εικόνα παλαιά και θαυματουργή. Πολλές παλαιές εικόνες διατηρούνται επίσης σε σχετικά καλή κατάσταση και φυλάσσονται στην μονή Μαρίτσης.

Το εξωτερικό του ναού είναι κεραμοσκεπές κατά τεμάχια και στρώματα. Πρόκειται πραγματικά περί λίαν αξιόλογου ναού.

Παραπλεύρως της μονής υπάρχει ναΐδριο αφιερωμένο στον Άγιο Σπυρίδωνα. Σώζεται επίσης και ικανός αριθμός κελιών.

3. Ο ναός του Αγίου Νικοδήμου τέλος βρίσκεται στην Πάτρα στην περιοχή Ζαβλάνι. Εκτίσθη το 1980 με δαπάνη της μονής Μαρίτσης σε έκταση ιδιοκτησίας Δαβίδ ιερομονάχου, γέροντα της Μονής. Ο ναός αυτός γκρεμίσθηκε και στη θέση του κτίσθηκε άλλος, δωρεά του επισκόπου ημών κ.κ. Νικοδήμου, ο οποίος και τον εγκαινίασε κατά το έτος 1997.

πηγή:Ι.Μ.ΠΑΤΡΩΝ