Ι.Ν. Αγίων Αντωνίου και Χαραλάμπους εις Κρύα Ιτεών Πατρών: Βίος του Χριστομίμητου π. Ιγνατίου Λαμπροπούλου (1814-1869)

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

ΞΗΡΟΚΑΡΥΤΑΙΝΑΣ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ

ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟΝ 2014

ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΓΝΑΤΙΟΝ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΝ

ΤΟΝ ΓΟΡΤΥΝΙΟΝ ΧΡΙΣΤΟΜΙΜΗΤΟΝ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΝ,

ΤΟΝ ΜΕΓΑΣΠΗΛΑΙΩΤΗΝ

(1814-1869)

Εὐλογίας Προοίμιον τοῦ ἀρχιμ. Νεκταρίου π’’ Ν. Πέττα

Πολλάς τάς χάριτας ἀνομολογῶ τῷ Σεβασμιωτάτῳ Μητροπολίτῃ Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κ.κ. Ἰερεμίᾳ, ἀνδρί ἔπλεῳ πάσης χριστιανικῆς ἀρετῆς, φιλομονάχῳ τε καί φιλαγίῳ, ὅστις εὐγενῶς καί προθύμως παρέσχεν εἰς τήν ταπεινότητά μου τήν ἄδειαν πρός ἔκδοσιν τοῦ παρόντος Ἑορτολογίου.

Εὐχαριστίαι ἀκόμη ὀφείλονται καί εἰς τήν ἐρίτιμον καθηγήτριαν κ. Μαρίαν Μαντουβάλου διά τό Προλογικόν αὐτῆς σημείωμα.

Τό Ἑορτολόγιον ἀνατίθεται εἰς τήν ἄληστον μνήμην τοῦ ἀειμνήστου πατρός μου ἱερέως Νικολάου Ἀ. Πέττα εἰς μνημόσυνον αἰώνιον δικαίων.

ἀρχιμ. Νεκτάριος π’’ Ν. Πέττας δ. Φ.,

ἀρχιερατικός ἐπίτροπος Κοντοβάζαινας,

Τηλεομοιότυπον: 211 7703037

ἡλεκτρονικό ταχυδρομεῖο: pnektario@gmail.com

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Στό Ἀρχεῖο τοῦ ἀειμνήστου π. Νικολάου Ἀ. Πέττα σώζεται καί τό ὑπ’ ἀριθ. 69 φύλλον τῆς Ἐφημερίδας «Λόγος» τῶν Πατρῶν, τῆς 2ας Αὐγούστου 1869, πού περιλαμβάνει νεκρολογία τοῦ τότε Ἱεροδιακόνου, Μεγασπηλαιώτη Γορτυνίου Ἰεροθέου Μητροπούλου, τοῦ μετέπειτα Ἀρχιεπισκόπου Πατρῶν καί Ἠλείας καί συγγενοῦς τοῦ μεγάλου Μουσουργοῦ Δημήτρη Μητροπούλου, εἰς τόν ἐπίσης Γορτύνιο Ἰγνάτιο Λαμπρόπουλο, Μεγασπηλαιώτη Ἱερομόναχο.

Ἡ νεκρολογία αὐτή εἶναι πλούσια σέ στοιχεῖα καί πληροφορίες ὄχι μόνο γιά τό φλογερό ἀγωνιστή καί ὁμολογητή τῆς Ὀρθοδοξίας Ἰγνάτιο Λαμπρόπουλο, ἔνθερμο ὀπαδό τοῦ Παπουλάκου, ἀλλά καί γιά τήν ταραγμένη περίοδο τῆς Βαυαροκρατίας, μέ τήν ἀποάλυψη τῶν μεθοδεύσεών της κατά τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡ νεκρολογία αὐτή εἶναι πολύτιμη καί ἀπό πλευρᾶς ἐκκλησιαστικῆς καί πολιτικῆς ἱστορίας, γιατί προσφέρει ἄγνωστα στοιχεῖα καί ἀποκαθιστᾶ τήν ἀλήθεια, ἀναιρώντας τίς παραχαράξεις γύρω ἀπό τό θέμα «Παπουλᾶκος» καί τά «Παπουλακικά», καί γιατί συνάμα ἀποκαλύπτει μέ γενναῖο καί δραστικό λόγο ὁ Γορτύνιος Ἱερόθεος Μητρόπουλος, ποιῶν τίς θυσίες καί τό αἷμα διασώθηκε ἡ Ὀρθοδοξία στούς ὕποπτους χρόνους τῆς Ὀθωνοκρατίας. Ὕποπτους γιατί, ἐκτός τῶν Βαυαρῶν, συνεργάτες στήν ἀλλοτρίωση τοῦ Ἑλληνισμοῦ καί τῆς Ὀρθοδοξίας ἦταν καί οἱ δῆθεν «διαφωτιστές» τύπου Φαρμακίδη, καθώς καί οἱ ἐντολοδόχοι τῶν ξένων μισιοναρίων τύπου Καΐρη καί Βάμβα. Ἡ δράση ὅλων αὐτῶν τῶν μισιοναρίων – λουθηροκαλβίνων – ἀνακόπηκε ἀπό τίς ἀνυποχώρητες καί γενναῖες δραστηριότητες ἀνθρώπων, ὅπως ὁ νεκρολογούμενος Ἰγνάτιος Λαμπρόπουλος, ὁ ἁγιασμένος Παπουλᾶκος, ὁ συντονιστής αὐτῶν, Κοσμᾶς Φλαμιάτος καί τόσοι ἄλλοι, πού σύμμαχο καί προστάτη στούς ἀγῶνες τους εἶχαν ὅλο τόν Ἑλληνικό Λαό, καί κυρίως τῆς Πελοποννήσου, ὅπου καί κατά κύριο λόγο ἔδρασαν.

Ὁ Ἰγνάτιος Λαμπρόπουλος καί οἱ συναγωνιστές του εἶχαν ὡς μοναδικό τίτλο τή φλογερή ἀγάπη τους γιά τό Χριστό. Ἀρνήθηκαν τούς κοσμικούς, τιμητικούς τίτλους καί ἔγιναν παρανάλωμα τῆς Πίστης τους. Ἁγία ἡ μνήμη τους. Ἄς μᾶς προστατεύουν καί σήμερα, στούς χρόνους τῆς ἀνανεωμένης Βαυαροκρατίας – Εὐρωκρατίας καί δόλιας Παγκοσμιοποίησης.

Ὀφείλονται ἰδιαίτερα συγχαρητήρια στήν Ἱερά Μητρόπολη Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως, στόν Ἱερό Ναό μας Τ. Προδρόμου Ξηροκαρύταινας, πού ἀνήκει στήν Ἀρχιερατική Περιφέρεια Κοντοβάζαινας, καί ὅλως ἰδιαιτέρως στόν Πανοσιολογιώτατο Ἀρχιμανδρίτη π. Νεκτάριο Ν. Πέττα, διδάκτορα Φιλοσοφίας πού μέ τό Ἑορτολόγιο τοῦ 2014, δημοσιοποιεῖ αὐτό τό πολύτιμο κείμενο, καί τό ἐκτυπώνει στήν μνήμη τοῦ ἀείμνηστου π. Νικολάου Ἀ. Πέττα, ὁ ὁποῖος τό διέσωσε στό Ἀρχεῖο του.

Μαρία Μαντουβάλου

δ. Ἀναπληρώτρια Καθηγήτρια

τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Παν. Ἀθηνῶν.

Νεκρολογία εἰς τόν ὁμολογητήν γορτύνιον

Ἰγνάτιον Λαμπρόπουλον, τόν χριστομίμητον Ἱερομόναχον.

«Μακάριος, ὅν ἐξελέξω καὶ προσελάβου∙

κατασκηνώσει ἐν ταῖς αὐλαῖς σου»

(Ψαλμ. 64. 5).

Κατά τήν 22αν πρός τήν 23ην τοῦ παρελθόντος Ἰουνίου ἡ ἱερά τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου Μονή ἐπενθηφόρησε διά τήν στέρησιν ἑνός τῶν πεφιλημένων αὐτῆς τέκνων, τοῦ Ἱερομονάχου Ἰγνατίου Λαμπροπούλου πρός Κύριον μεταστάντος. Ἅπασα ἡ ἐν Χριστῷ ἀδελφότης βαρέως ἔφερε τόν ἀποχωρισμόν τοῦ ἐναρέτου τούτου ἀδελφοῦ καί πνευματικοῦ πατρός πολλῶν πνευματικῶν τέκνων, πολύ δέ μᾶλλον ἐπηύξησε τήν κατά Χριστόν λύπην ἡ πρόωρος στέρησις τοῦ ὠφελίμου τούτου ἀνδρός εἴς τε τήν Μονήν καί ἐν γένει εἰς τήν Ἐκκλησίαν, διότι ἐγένετο ὁ ἀοίδιμος τό ζῶν παράδειγμα τῆς ἀρετῆς ἔν τε λόγοις ἔν τε ἔργοις. Καί οὐ μόνον τοῖς συναδέλφοις καί συμμονασταῖς ὁ ἀποχωρισμός τοῦ Ἰγνατίου κατέστησεν ἐπαισθητήν τήν λύπην, ἀλλά καί πᾶσι τοῖς εἰδόσιν αὐτόν καί ὅπως δήποτε πνευματικῶς παρ’ αὐτοῦ εὐεργετηθεῖσι∙ διότι ὁ Λαμπρόπουλος φερωνύμως ἐγένετο λαμπρός καί κατέστη γνωστός ἐν ἁπάσῃ τῇ Ἑλλάδι διά τε τῶν πνευματικῶν αὐτοῦ διδασκαλιῶν καί τῶν ἄλλων ἀποστολικῶν αὐτοῦ ἔργων. Ἐν τοῖς μάλιστα δέ κατελύπησε καί ἐμέ τόν ἐλάχιστον πνευματικόν αὐτοῦ υἱόν καί συνάδελφον καί συμπατριώτην, ὅστις κατά καθῆκον ἱερόν προσέρχομαι μετ’ εὐλαβείας, ἵνα ῥάνω τήν ἱεράν αὐτοῦ μνήμην θερμοῖς δάκρυσι καί θέσω ἐπί τῆς σεπτῆς αὐτοῦ κεφαλῆς μικρόν στέφανον πλέξας ἐκ τῶν τῆς ἀρετῆς καί εὐσεβείας εὐόσμων ἀνθέων, συλλέγων, εἴ που ταῦτα ἀνεύρω περιερχόμενος τόν λειμῶνα τοῦ ἀποστολικοῦ αὐτοῦ βίου. Ἀλλ’ ἵνα τόν μικρόν τοῦτον τῆς ἀρετῆς στέφανον καί τοῖς ἄλλοις τοῦ Ἰγνατίου θαυμασταῖς λαμπρόν καί ἅμα προσήκοντα αὐτῷ τοῦτον ἐπιδείξωμεν, φέρε πρῶτον ἴδωμεν, ὅπως πλέξαι τοῦτον μέλλομεν.

Οἱ ἄνθρωποι τοῦ αἰῶνος τούτου, προκειμένου περί συντάξεως ἐπιταφίων λόγων καί ἐγκωμίων τῶν τεθνεώτων, ἀποβλέπουσιν ἰδίως εἰς τήν δόξαν τῶν ἀνθρώπων καί εἰς τάς δημοσίους θέσεις καί ἀξιώματα, εἰς ἅς οὗτοι ὑψώθησαν, καί, οὕτως εἰπεῖν, ἐγκωμιάζουσι καί γεραίρουσι τά ἀξιώματα πλέκοντες Δημοσθενείους στεφάνους, οὐδαμῶς ἐξετάζοντες ἄν οἱ ἔπαινοι καί οἱ στέφανοι ἀνήκωσι καί ἁρμόζωσι τοῖς ἐγκωμιαζομένοις καί ἄν κατά Χριστόν εἰς χριστιανούς ἀπαγγέλλωνται. Ἡμεῖς δέ μέτρον τόν θεῖον λόγον ἔχοντες οὐχ οὕτω φρονοῦμεν, οὐδὲ ὑπό τοιούτων ἀρχῶν ἀρχόμεθα, ἀλλά πᾶν τοὐναντίον ποιοῦμεν καί ἐν τοιαύταις περιστάσεσιν ἄλλως βαδίζομεν. Ἐξετάζομεν δηλονότι ἄν αὐτοί καθ’ ἑαυτούς οἱ ἐγκωμιαζόμενοί εἰσιν ἄξιοι τῶν τοιούτων ἐπαίνων, κατασταθέντες ἀρεστοί καί μακάριοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ διά τῶν εὐαγγελικῶν ἔργων καί τῆς ἀρετῆς, χωρίς νά λαμβάνωμεν ὑπ’ ὄψιν ἄν οἱ τοιοῦτοι ἀνέβησαν εἰς τήν ὑψηλήν θέσιν τοῦ ἀρχιερέως, τοῦ βασιλέως, τοῦ ὑπουργοῦ, τοῦ βουλευτοῦ, τοῦ καθηγητοῦ κτλ., διότι ἐσμέν βεβαιότατοι ὅτι ὁ δίκαιος κριτής, ὅστις ἀνταποδίδωσιν ἑκάστῳ κατά τά ἔργα αὐτοῦ, ἀποβλέπει εἰς καθαράς καρδίας, τοὐτέστιν ἐκζητεῖ ἄν ἕκαστος κατέστησεν ἑαυτόν ἄξιον τῆς τοιαύτης θέσεως, καί οὐχί διότι ἀνῆλθεν ἐπί τῆς ὑψηλής ἕδρας τῇ συνδρομῇ τῶν ἀρχόντων τοῦ κόσμου τούτου καί περιεβλήθη τά εὔφημα ὀνόματα. Ἐν ἄλλαις λέξεσιν, ὁ ἅγιος Θεός στεφανοῖ καί τίθησιν ἐν ταῖς ἁγίαις αὐτοῦ αὐλαῖς ἕκαστον κατά τά ἔργα αὐτοῦ, ἀδιάφορον ἄν ἀνῆλθεν ἤ οὐχί εἰς τήν δεῖνα ἤ δεῖνα θέσιν, καί ὅσον μέν τοῦτον βραβεύει, τόσον ἐκεῖνον καταδικάζει, τόν ἀφ’ ἑαυτοῦ καί ὑπό τῶν ἀρχόντων τοῦ κόσμου ἀναξίως προβιβαζόμενον. Ἐκ τοιαύτης λοιπόν ἀρχῆς ὁρμώμενοι καί τοιαῦτα προοιμιασάμενοι, ἐπιχειρήσωμεν ἤδη τήν ἔκθεσιν τοῦ βίου τοῦ ἐν ταῖς ἡμέραις ἡμῶν διαπρέψαντος ἐν ἱερομονάχοις Ἰγνατίου Λαμπροπούλου, ἵνα ἐξ αὐτοῦ ἴδωμεν καί πληροφορηθῶμεν εἰ ἐγένετο ὁ ἀνήρ ἐναντίον Κυρίου μακάριος καί ἐξελέξατο αὐτόν ὁ Κύριος καί παρ’ ἐαυτῷ προσελάβετο, ὅπως κατασκηνώσῃ ἐν ταῖς αὐλαῖς τοῦ Θεοῦ ταῖς οὐρανίαις, ἤτοι ἐν ταῖς μοναῖς τῶν δικαίων, διότι ἐκ τοῦ καρποῦ τό δένδρον γινώσκεται, καί ἑπομένως προσφέρωμεν αὐτῷ τόν ὀφειλόμενον τῆς ἀρετῆς στέφανον.

«Ἐγκωμιαζόμενου δικαίου εὐφρανθήσονται λαοί».

Μία τῶν κωμῶν τῆς ἐνδόξου Γορτυνίας ὑπῆρξεν ἡ γενέτειρα τοῦ ἀοιδίμου ἀνδρός καί ἡ θρέψασα αὐτόν μέχρι τοῦ 12 ἔτους τῆς ἡλικίας αὐτοῦ. Γεννηθείς κατά τό 1814 ἐν Βρωμοσέλᾳ Μεγαλοπόλεως καί ἀνατραφείς παρά γονέων εὐσεβῶν καί ἐναρέτων ἐδιδάχθη ἐκεῖ τά ἱερά γράμματα τά δυνάμενα σοφίσαι εἰς σωτηρίαν διά πίστεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, κατά δέ τό 1826 προσεκλήθη παρά τοῦ θείου αὐτοῦ Χατζῆ Γαβριήλ ἱερομονάχου καί μετέβη εἰς τήν ἱεράν τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου Μονήν, ἔνθα παρεδόθη εἰς πᾶσαν πνευματικήν ὑπακοήν, δεικνύων εὐθύς ἐξ ἀρχῆς οἷος ἔμελλε γενέσθαι κατά προκοπήν τῆς ἀρετῆς, διό καί εὐλόγως ἐτιμᾶτο παρά τῶν συναδέλφων ὁ μέλλων ὑπερβαλλόντως τιμῆσαι τήν πνευματικήν αὐτοῦ μητέρα, τήν Μονήν. Ὁ δέ θεῖος αὐτοῦ Γαβριήλ, βλέπων τόν ζῆλον, τήν ὑπακοήν καί τήν εὐφυΐαν τοῦ νέου τούτου δοκίμου, παρέδωκεν ἵνα ἐκπαιδευθῇ καί τήν θύραθεν σοφίαν, ἥτις κατά τόν μέγαν Βασίλειον φέρει εἰς τόν χριστιανόν κόσμον, καθάπερ τό καρποφόρον δένδρον κοσμεῖται περικυκλούμενον ὑπό ἀειθαλῶν φύλλων. Ἀκούσας οὖν ὁ Ἰγνάτιος τά ἐν τῇ Μονῇ παραδιδόμενα τότε ἑλληνικά μαθήματα, μετέβη ἔπειτα καί εἰς τό ἐν Καλάμαις Σχολαρχεῖον, διαμένοντος τοῦ θείου καί γέροντός του ἔν τινι αὐτόθι μετοχίῳ τῆς Μονῆς. Ὁ σεμνοπρεπής, αὐτοῦ βίου ἐν Καλάμαις μαθητεύοντος ἐπέσυρε τόν σεβασμόν πάντων τῶν ἐκεῖ φιλοχρίστων καί ἔλεγον ὅτι ὄντως ὁ νέος οὗτος κληρικός μέλλει νά τιμήσῃ τόν μοναχικόν βίον καί τήν Μονήν αὐτοῦ. Ὅθεν, περάνας εὐαρέστως τά ἐκεῖ σχολαρχιακά μαθήματα, ἐπανῆλθεν εἰς τήν Μονήν καί χειροτονεῖται τό 25ον ἔτος τῆς ἡλικίας αὐτοῦ ἱεροδιάκονος καί λειτουργεῖ εὐαρέστως τῷ Θεῷ. Ἀκολούθως ἐπεθύμησεν ἵνα ἀκούσῃ ἔτι ἐπί ἕν ἔτος τά σχολαρχιακά μαθήματα καί μετέβη πρός τοῦτο εἰς τό ἐν Αἰγίῳ σχολαρχεῖον καί ὁ Ἰγνάτιος διά τῆς μεγάλης ἐπιμελείας καί εὐφυΐας αὐτοῦ κατέστη ἐντριβής καί ἐξέμαθεν ἀκριβέστατα τόν Ἕλληνα λόγον γενόμενος δυνατός εἰς τό ἐννοεῖν τούς Ἕλληνας Συγγραφεῖς καί τούς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας. Ἑπομένως χειροτονεῖται καί ἱερεύς καί προσφέρει ἀξίως τήν ἀναίμακτον θυσίαν∙ τύπος γενόμενος ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἀγνείᾳ. Κατά τήν ἐποχήν ταύτην θείᾳ εὐδοκίᾳ παραγίνεται ἐν τῇ μονῇ τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου ὁ κλεινός διδάσκαλος Κοσμᾶς ὁ Φλαμιᾶτος, ἐκ τῆς εὐάνδρου Κεφαλληνίας τό γένος ἕλκων, ἀνήρ ὅλως ἔνθερμος, πεπληρωμένος θείου ζήλου καί ἀφιερωμένος εἰς τό Εὐαγγέλιον τῆς χάριτος καταγγέλλων τήν ἐπιβουλήν τῆς πίστεως τοῦ Ἑλληνικοῦ ἔθνους τήν γενομένην κατά τήν ἐποχήν ἐκείνην ἔν τε τῇ Ἑπτανήσῳ καί τῇ ἐλευθέρᾳ Ἑλλάδι παρά διαφόρων ἑταιριῶν. Τόν ἄνδρα τοῦτον πλησιάσασα ἡ διψῶσα τήν δόξαν τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας καί τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους ψυχή τοῦ Ἰγνατίου ἐμυήθη κατά βάθος τήν γενομένην ἐπιβουλήν κατά τῆς ὀρθοδοξίας· καί δή θείῳ ζήλῳ πτερωθείς ὁ ἀοίδιμος ἀφιερώθη ὅλως εἰς τήν διακονίαν τοῦ θείου Λόγου καί, ἐγκαταλιπών τήν περαιτέρω θύραθεν σοφίαν, παρεδόθη καθόλου εἰς τήν μελέτην καί ἐπίγνωσιν τῆς θείας Γραφῆς, ἐξ ἧς ἠδύνατο νά ἀρύηται θεῖα βέλη εἰς ἀντίκρουσιν καί ἄμυναν τῶν ἐπιβουλῶν. Συνάμα δέ ὁ θεῖος ἀνήρ περιβάλλεται καί διά τοῦ ἀγγελικοῦ σχήματος τοῦ καλουμένου μεγαλοσχήμου. Ἐνταῦθα παρακολουθεῖ τόν θεοφόρον Ἰγνάτιον πᾶσα ἡ χορεία τῶν θείων ἀρετῶν, προεξαρχούσης τῆς πρός τόν Θεόν καί τόν πλησίον ἀγαπης ἐν ᾗ πάντες οἱ νόμοι καί οἱ προφῆται κρέμανται, μετ’ αὐτῆς παρακολουθεῖ ἡ προσευχή, ἡ ἀγρυπνία καί ἡ νηστεία, τά τρία οὐράνια καί ἰσχυρὰ ὅπλα τοῦ μοναχοῦ∙ εἶτα ἡ ἀκτημοσύνη, ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ πραότης, ἡ καθαρότης τῆς καρδίας, καί πᾶσαι αἱ λοιπαί ἀρεταί∙ ἡ σφραγίς δέ πάντων τούτων ὁ θεῖος ζῆλος ὑπέρ τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ κατά τό ζῆλον ἐζήλωσα Θεῷ τῷ Παντοκράτορι. Οὕτω περιφρουρήσας ἑαυτόν ὁ μακάριος καί γενόμενος ὄντως τό ἅλας τῆς γῆς, ἠθέλησε κατά τήν θείαν ἐντολήν ἵνα λάμψῃ τό φῶς αὐτοῦ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἵδωσι τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν Πατέρα ἡμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς.

Καί δή ὁ νέος οὗτος ἀπόστολος κατά τό 1852, αἰσθανθείς ἐν τοῖς μυχοῖς τῆς ἑαυτοῦ καρδίας θείαν φωνήν προσκαλοῦσαν αὐτόν ἵνα ἐξέλθη εἰς τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου τῆς Εἰρήνης, ὅπως κηρύξῃ καί στηρίξῃ τούς ἀπλουστέρους ἐν τῇ πίστει, καθ’ ἥν ἐποχήν ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἐστερεῖτο Ἱεροκηρύκων καί Διδασκάλων, καί αὐτοί ἔτι οἱ ἀρχιερεῖς εἶχον ἐκλείψει κατά ταύτην τήν ἐποχήν, μόλις ἐπιζῶντες ἐκ τῶν ἀρχαίων λειψάνων τοῦ 1821 τρεῖς ἤ τέσσαρες καθ’ ὅλον τό κράτος, ἀλλά καί οὗτοι ἔμενον ἐν Ἀθήναις ὡς μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, ὥστε ἐν ταῖς ἐπαρχίαις ἐπεκράτει ἰσχυρός λιμός τοῦ θείου Λόγου, καί αἱ προπαγάνδαι τῆς Δύσεως εἰσεχώρουν ὡς λύκοι βαρεῖς καί εἰς τήν ἁπλῆν τοῦ χωρικοῦ καλύβην ἀπροφύλακτον οὖσαν ὑπό πνευματικοῦ ποιμένος. Ἐν τοιαύτῃ λοιπόν ἐποχῇ ὁ Ἰγνάτιος προσκαλεῖται ὑπό τοῦ ὑψηλοῦ καθήκοντος καί ἐξέρχεται εἰς τό κήρυγμα ἵνα, τό καθ’ αὑτόν, πληρώσῃ τό κενόν τοῦτο. «Δεῦρο ἀποστελῶ σε, εἶπεν αὐτῷ τό Πνεῦμα τό ἅγιον, καί δώσω σοι ἐντολάς, νόμον ζωῆς καί ἐπιστήμης, διδάξαι τόν Ἰακώβ καί φωτίσαι τόν Ἰσραήλ». Ὅθεν κατά πρῶτον πορεύεται ὁ ἀληθής οὗτος διάκονος κατά παράκλησιν πολλῶν ἀδελφῶν εἰς τάς κώμας καί χωρία τῆς ἰδίας αὐτοῦ πατρίδος τῆς Γορτυνίας, ἔνθα περιερχόμενος ἐστήριζε τούς πιστούς διδάσκων ἵνα μένωσι στερεοί ἐν τῇ πίστει τῶν πατέρων ἡμῶν, ἥτις ἐδόξασε καί δοξάσει τό Ἑλληνικόν ἔθνος, καί οὕτως ἐπότιζε τούς πιστούς τό ἄδολον γάλα τῆς μητρός ἡμῶν Ἐκκλησίας. Ἀλλ’ ὁ Ἰγνάτιος δέν ἠρκεῖτο μόνον εἰς τήν προφορικήν διδασκαλίαν, ἀλλά, τόν ὁμώνυμον αὐτοῦ θεοφόρον ἅγιον Ἰγνάτιον μιμούμενος, ἔγραφε πάντοτε ὑπομιμνῄσκων τά διδασκόμενα. Ἐνταῦθα περιεχύθη πανταχοῦ ἡ φήμη τοῦ νέου τούτου κήρυκος καί πλεῖστοι προσήρχοντο εἰς ἀκρόασιν τῶν θείων αὐτοῦ διδασκαλιῶν ἐξομολογούμενοι τάς ἑαυτῶν ἁμαρτίας καί ἐπιστρέφοντες ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτῶν. Ἀλλά πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ διωχθήσονται, καί ἔπρεπε νά ἐπισφραγισθῇ ἡ ἀλήθεια τῆς διδασκαλίας αὐτοῦ συνάδουσα πρός τά θεῖα λόγια τοῦ θεανθρώπου διδασκάλου: «Εἰ ἐμέ ἐδίωξαν καί ὑμᾶς διώξουσιν∙ καί ἐν τούτῳ γνώσονται ὅτι ἐμοί μαθηταί ἐστε». Καί ἰδού ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις διεγείρεται μέγας σάλος κατά τῶν κηρύκων τῆς πίστεως!

Ὁ μοναχός Χριστοφόρος, ὁ κοινῶς ἐπικαλούμενος παρά τῶν πιστῶν Παπουλᾶκος, εἶχε διεγείρει τήν προσοχήν πάντων διά τόν μέγαν σεβασμόν, ὅν ἐφείλκυσεν ἐκ τῆς εὐαγγελικῆς αὐτοῦ διδασκαλίας· ἡ δέ τότε κυβέρνησις τοῦ Ὄθωνος ὑποπτευθεῖσα ὑπό τοῦ ἀπλοῦ μέν, ἀλλά πλήρους θείου ζήλου ὑπέρ τῆς σωτηρίας τῶν πιστῶν, μοναχοῦ Χριστοφόρου, τοῦ ἡθικοποιοῦντος τόν λαόν τῆς Ἑλλάδος, ἐχάλκευσε κατ’ αὐτοῦ τό ψεῦδος τῆς ἐπαράτου συκοφαντίας, ὅτι δῆθεν ὁ Παπουλᾶκος ἔχων ἑταιρίαν, ἧς ἀρχηγός Κοσμᾶς ὁ Φλαμιᾶτος, ὑποσκάπτει τά θεμέλια τοῦ θρόνου, διό καί ἐκίνησε πόλεμον κατ’ αὐτοῦ θέσασα εἰς κίνησιν στρατούς καί στόλους. Ἰδού ἀσύνετος Ὀθώνειος κυβέρνησις! Ὁ εὐαγγελικός Παπουλᾶκος ἠδύνατο ν’ ἀναπληρώσῃ χιλιάδας στρατοῦ καί πολλά τμήματα ἀστυνομίας, καί ν’ ἀπαλλάξῃ οὕτω τό δημόσιον ταμεῖον ἀπό πολλά ἑκατομμύρια, ἀλλά ποῦ φρόνησις; Ἐάν σήμερον ἡ κυβέρνησίς μας εἶχεν ἕνα ἤ δύο παπουλάκους ἁπλουστάτους τόν τρόπον καί τά ἤθη, ἠδύνατο τάχιστα νά ἐξαλείψῃ τήν σήμερον καταμαστίζουσαν τό ἔθνος ληστείαν∙ περί τούτου ἄς μαρτυρήσωσι πάντες οἰ εἰδότες τόν Εὐαγγελικόν Χριστοφόρον. Εἰς τοῦτον οὖν τόν σάλον τοῦ διωγμοῦ ἐρρίφθη καί ὁ ἡμέτερος Ἰγνάτιος, καθ’ ἥν ἐποχήν εὐηγγελίζετο τῷ λαῶ τά θεῖα ρήματα, θεωρηθείς καί οὗτος εἷς τῶν μάλα ὀπαδῶν τῆς ἐταιρίας τοῦ Χριστοφόρου καί Φλαμιάτου. Καί δή ὁ Ἰγνάτιος τήν Κυριακήν τῆς Πεντηκοστῆς διδάσκων συλλαμβάνεται ἐν τῷ χωρίῳ Βερβύτζῃ τῆς Γορτυνίας παρά τοῦ ἐκεῖσε σταθμεύοντος ἐνωμοτάρχου, καί παρά δύο δημάρχων ἐχόντων ἔνταλμα συλλήψεως καί ἀπάγεται εἰς τόν στρατῶνα. Ὁ δέ λαός τῶν πέριξ χωρίων ἀγανακτήσας κατά τῶν δημάρχων ἠθέλησε νά ἐλευθερώσῃ τόν θεῖον διδάσκαλόν του, πλήν ὁ τοῦ Χριστοῦ μιμητής ἱερομόναχος διά τῆς διδασκαλίας αὐτοῦ καθησύχασε τόν εὐσεβῆ λαόν, εἰπών ν’ ἀπέχῃ τῆς θορυβώδους αἰτήσεως. Τήν δέ ἑπομένην, συνοδευόμενος ὑπό στρατιωτικῆς δυνάμεως, ἐν νυκτί δι’ ἀβάτων ὁδῶν καί ἐρήμων ἀνθρώπων φέρεται εἰς Τρίπολιν καί ῥίπτεται εἰς τόν στρατῶνα ὁ Χριστομίμητος Ἱερομόναχος, καί ἀνακρίνεται ὑπό τοῦ εἰσαγγελέως. Τήν δέ ἐπιοῦσαν συνοδεύεται ὑπό τοῦ ὑπομοιράρχου καί φέρεται εἰς Ναύπλιον, καί αὖθις κρατεῖται εἰς τόν στρατῶνα καί ἀνακρίνεται∙ ἐκεῖθεν φέρεται εἰς Κόρινθον καί κρατεῖται ἐντός τοῦ φρουρίου· γενομένης καί ἐκεῖ ἀνακρίσεως ἀποφασίζεται νά μεταχθῇ εἰς Αἴγιον∙ ἰδού τά μαρτυρικά ἆθλα τοῦ Ἰγνατίου ὑπέρ τῆς πίστεως. Σημειωτέον δ’ ὅτι καθ’ ὅλην ταύτην τήν ὁδοιπορίαν ὁ Ἰγνάτιος διήρχετο ἐν νυκτί κακουχούμενος καί προπηλακιζόμενος ὑπό τῶν στρατιωτῶν, οὐδέν ἄλλο ἔχων παρήγορον εἰμή τήν ῥῆσιν τοῦ Θεανθρώπου διδασκάλου «Μακάριοί ἐστε, ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καί διώξωσι, καί εἴπωσι πᾶν πονηρόν ῥῆμα καθ’ ὑμῶν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ. Χαίρετε καί ἀγαλλιᾶσθε, ὅτι ὁ μισθός ὑμῶν πολύς ἐν τοῖς οὐρανοῖς»· δι’ ἧς εὐφραίνετο ἡ ἀδαμάντινος αὐτοῦ ψυχή καί γηθοσύνως ἔψαλλε: «τά κατά πόλιν δεσμά καί τάς θλίψεις σου, τίς διηγήσεται ἔνδοξε Ἀπόστολε Παῦλε;». Ἐκ τοῦ Αἰγίου μεταμφιέζεται ὁ Ἰγνάτιος, ἵνα ᾖ ἄγνωστος, καί φέρεται εἰς Πάτρας. Ἐκεῖθεν συνοδευθείς ὑπό κακοήθων χωροφυλάκων ἀνάγεται εἰς Καλάβρυτα καί, τέλος, εἰς Μέγα Σπήλαιον, ἔνθα ἐκρατοῦντο πολλοί φιλόχριστοι κληρικοί τε καί λαϊκοί καί ἦτο τό γενικόν ἀνακριτήριον. Ἐκεῖ εἶχε κατασχεθῆ πάσα ἡ ἀλληλογραφία αὐτοῦ, ἥν πρό 10 ἐτῶν ἐκράτει μετά τοῦ διδασκάλου Φλαμιάτου. Ὅθεν γενομένης καὶ ἐνταῦθα τῆς ἀνακρίσεως ἀποφασίζεται παρά τῶν παρανόμων δικαστῶν καί φέρεται αὖθις ὁ Ἰγνάτιος εἰς τό ἐν Πάτραις δεσμωτήριον καί ῥίπτεται ἐν ταῖς φυλακαῖς, ἐντός τῶν ὁποίων εὗρε τόν ἀείμνηστον Κοσμᾶν Φλαμιάτον καί πολλούς ἄλλους ἀναξιοπαθοῦντας κληρικούς καί λαϊκούς. Ἐνταῦθα τό φρούριον τῶν Πατρῶν κατέστη εὐκτήριος οἶκος καί διδασκαλεῖον ἀρετῆς. Πάντες οἱ ἐν αὐτῷ φιλόχριστοι, οἱ ὑπέρ τῆς ἀληθείας πάσχοντες, διήρχοντο τόν χρόνον αὐτῶν μετά νηστείας καί ἀγρυπνίας προσευχόμενοι τό πλεῖστον τῆς νυκτός, δοξολογοῦντες τόν Κύριον ὅτι ἐγένοντο συγκοινωνοί τῶν παθημάτων αὐτοῦ∙ δέν ἔπαυον δ’ ἅμα καί τῆς διδασκαλίας, νουθετοῦντες τούς προσερχομένους εἰς ἐπίσκεψιν αὐτῶν, διό καί ἐτιμῶντο καί ἐσέβοντο παρά τε τῶν δεσμοφυλάκων παρά τε πολλῶν ὑπαλλήλων καί παρ’ ὅλων τῶν φιλοχρίστων πολιτῶν, οἵτινες ἔβλεπον τούς ἀθλητάς ἀδίκως πάσχοντας καί ἐμακάριζον αὐτούς· ἰδού βασιλεία τοῦ Ὄθωνος! ἀλλ’ ὡς ἔπραξε καὶ ἔλαβεν.

Μετά παρέλευσιν δέ τριῶν μηνῶν παραδόντος τό πνεῦμα εἰς χεῖρας Θεοῦ τοῦ μακαρίου Κοσμᾶ, ἐδόθη ἡ ἄδεια καί ἐξῆλθον τῶν φυλακῶν πάντες οἱ συμπάσχοντες, ἐν οἷς καί ὁ ἀοίδιμος Ἰγνάτιος, καί ἐπανῆλθεν εἰς τήν Μονήν του, τό Μέγα Σπήλαιον, τήν 12ην Ἰουλίου 1852, ἔνθα τῷ ἐνετάλθη ὅπως μή ἐξέρχηται τῆς Μονῆς. Ἀλλ’ οὗτος ἐν πᾶσι τοῦτοις ἔχαιρεν εὐχαριστῶν τῷ Θεῷ, τῶ καταξιώσαντι παθεῖν ὑπέρ τῆς δόξης αὐτοῦ, καί ἐν τῇ Μονῇ ἤδη μένων δέν ἔπαυε τοῦ θείου ἔργου, καθόσον ἠδύνατο, διότι «ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται»∙ ἤνοιξεν ἐκεῖ σχολεῖον διδασκαλίας διδάσκων τόν λόγον τοῦ Θεοῦ καί ἐξομολογῶν πάντας τούς εἰς τήν Μονήν προσερχομένους προσκυνητάς, καί οὐ παύων δ’ ἅμα γράφων πρός πάντας τούς φιλοχρίστους καί παρέχων αὐτοῖς σωτήρια διδάγματα, ἀναμιμνῄσκων αὐτούς ἀναζωπυρεῖν τό χάρισμα τοῦ Θεοῦ. Τοῦτον τόν τρόπον μετερχόμενος ὁ ἀγαθός ἀνήρ ἀπό τῆς ἐποχῆς ταύτης μέχρι τῆς ἐξώσεως τοῦ Ὄθωνος κατέστη σχεδόν κοινός διδάσκαλος καί πνευματικός, καί οὐδείς ἦτον ὅστις νά μή ἐγίνωσκε τόν Ἰγνάτιον εἴτε ἐξ ἀκοῆς, εἴτε καί ἐκ προσωπικῆς γνωριμίας. Πάντες ὅσοι ἤρχοντο εἰς τήν Μονήν τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου εἴτε πλούσιοι καί πένητες, εἴτε ὑπάλληλοι καί ἰδιῶται, τόν Ἰγνάτιον ἐζήτουν καί πᾶς, ὅστις εἶχεν ἀπορίαν τινά, πρός τόν Ἰγνάτιον κατέφευγεν, θεωροῦντες αὐτόν ὡς κορωνίδα τῶν κληρικῶν, καί ὄντως ὁ ἀοίδιμος ἱερομόναχος ἀνέτειλεν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Χριστοῦ ὡς ἀστήρ ἑωθινός ἐν μέσῳ νεφέλης καί ὡς Ἥλιος ἐκλάμπων ἐπί ναόν ὕψιστον. Εἰς τοῦτο συμμαρτυροῦσι μοι πάντες οἱ τόν Ἰγνάτιον εἰδότες.

Μετά δέ τήν ἔξωσιν τοῦ Ὄθωνος ἔσχε πᾶσαν ἐλευθερίαν καί περιήρχετο ἀκωλύτως πάσας τάς πόλεις καὶ χωρία τῆς Πελοποννήσου διδάσκων ἐπ’ ἐκκλησίας καί ἐξομολογῶν. Ἐσχάτως δέ κατά τό παρελθόν ἔτος εἶχε μεταβῆ καί εἰς τήν Ἑπτάνησον, ἔνθα διέτριψε καθ’ ὅλον τό θέρος, τό πλεῖστον διαμένων ἐν Κεφαλληνίᾳ, διδάσκων τῇ ἀδείᾳ τοῦ αὐτόθι Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου καθ’ ὅλας τάς ἐκκλησίας τῆς νήσου, ὅπου κἀγώ εὑρεθείς τότε ἐκεῖ ἤκουσα αὐτοῦ ὁμιλοῦντος ἐπ’ ἄμβωνος περί πίστεως ἐν Ἀργοστολίῳ τῇ 6ῃ Αὐγούστου ἐν τῷ ναῷ τῆς Μεταμορφώσεως.

Ὁ Ἰγνάτιος κατά τό διάστημα τοῦτο, ἀπό τοῦ 1862 μέχρι τοῦ 1869, δέν διέμενεν ἐντός τῆς Μονῆς εἰμή τρεῖς ἤ τέσσαρας μῆνας τοῦ ἔτους, τό δέ ἐπίλοιπον τοῦ χρόνου διέμενεν ἐντός τῆς κοινωνίας, παρέχων αὐτῇ πᾶσαν πνευματικήν ὠφέλειαν, διδάσκων, ἐξομολογῶν, στηρίζων, παραμυθῶν, ἐλέγχων, ἐπιτιμῶν, παρακαλῶν ἐν πάσῃ μακροθυμίᾳ καί διδαχῇ, τοῖς πᾶσι τά πάντα γενόμενος, ἵνα πάντας κερδήσῃ, ἔργον ποιῶν Εὐαγγελιστοῦ, τήν διακονοίαν πληροφορῶν. Οὕτω πολιτευόμενος, κατέστη τό ὄνομά του κοινόν ἀνά πᾶσαν τήν Ἑλλάδα, καί οὐ τήν τυχοῦσαν τιμήν ἀπελάμβανε παρ’ ὅλων τῶν τάξεων τῆς κοινωνίας. Ἐγένετο δέ ἔτι μᾶλλον γνωστός καί εἰς τήν τάξιν τῶν λογίων διά τάς διαφόρους ἐν τῷ τύπῳ πραγματείας αὐτοῦ, ἅς ἐξέθετο, πολλάκις τήν Ἐκκλησίαν καί τό ἔθνος ἀποβλεπούσας· διότι ὁ ἐπιμελέστατος καί εὐφυέστατος οὗτος κληρικός διά τῆς συνεχοῦς αὐτοῦ μελέτης τῶν θείων Γραφῶν κατέστη ἐμπειρότατος θεολόγος καί τεχνικώτατος ἑλληνιστής∙ διό καί ἐκτιμῶντες τήν ἀξίαν αὐτοῦ πολλοί τῶν Σεβ. ἀρχιερέων προὔτειναν αὐτῷ πολλάκις καί παρεκίνησαν ὅπως δεχθῇ τήν ἀρχιερωσύνην, ἵνα οὕτω κατασταθῇ ἔτι ὠφελιμώτερος τῇ κοινωνία∙ ἀλλ’ ὁ Ἰγνάτιος πάντοτε ἀπέφευγε τό τοιοῦτον, βλέπων ἀφ’ ἑνός ὅτι αἱ σωματικαί του δυνάμεις ὁσημέραι ἐξησθένουν καί ἀφ’ ἑτέρου συναισθανόμενος ὅτι, ὡς ἔχουσι τά πράγματα σήμερον ἔν τε τῇ Ἐκκλησίᾳ καί τῇ Πολιτείᾳ, καθίσταται σχεδόν ἀδύνατον νά ἐκπληρώσῃ τις ἀκριβῶς τό καθῆκόν του, ἐνῷ οὕτω μένων καί ἐργαζόμενος ἐν τῷ ἀμπελῶνι τοῦ Χριστοῦ, εἶχε συνείδησιν ὅτι ἐξεπλήρου κάλλιον τό ἱερόν αὐτοῦ καθῆκον∙ καί οὕτως ἀναπαυόμενος ἔλεγε καθ’ ἑαυτόν: «ἀρκεῖ ἐγώ νά εἶμαι ἀρεστός ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί ἀρχιερεύς παρ’ αὐτοῦ λογισθήσομαι».

Ἀλλ’ ἡ Ἐκκλησία, ἀναγνωρίζουσα τήν ἀξίαν καί ἀρετήν τοῦ ἀνδρός, ἐφρόντιζεν ἵνα τόν Ἰγνάτιον κοινωφελέστερον καταστήση· καί δή τό 1865 ἐπρότεινεν αὐτόν ἱεροκήρυκα τοῦ νομοῦ Λακωνίας καί ἡ κυβέρνησις ἐνέκρινε τήν πρότασιν ταύτην, ἀλλά καί αὖθις ὁ Ἰγνάτιος παραιτεῖται διά τούς αὐτούς λόγους. Πάλιν αὖ ἡ Ἱερά Σύνοδος προτείνει αὐτόν ὑποψήφιον εἰς τήν ἁγιωτάτην ἐπισκοπήν Τριφυλίας, πλήν ὁ Ἰγνάτιος δέν παρεκκλίνει τῶν ἀρχῶν του.

Τέλος, ὡς ἐκ τῶν πολλῶν ἀγώνων, οὕς καθ’ ἡμέραν ὑπέφερεν, ἵνα καταστήσῃ ἑαυτόν ἄξιον ἐργάτην τοῦ ἀμπελῶνος τοῦ Χριστοῦ, ὡς ἐκ τῶν πολλῶν κόπων, οὕς ὑπέστη ἀνενδότως ἐργαζόμενος, νηστεύων, ἀγρυπνῶν, προσευχόμενος καί, κατά Παῦλον εἰπεῖν, «ταλαιπωρῶν τό ἐαυτοῦ σῶμα καί δουλαγωγῶν, μήπως ἄλλοις κηρύξας αὐτός ἀδόκιμος γένηται». Ὡς ἐκ τούτων, λέγω, ἔπαθε κατά τήν ὑγείαν προσβληθείς πρό δύο ἐτῶν ὑπό νευρικοῦ πυρετοῦ, ὅστις ἐπέφερεν αὐτῷ τήν ἀποχαλάρωσιν τοῦ ἐσωτερικοῦ ὀργανισμοῦ καί τελευταῖον τὴν ἀτροφίαν. Οὕτως ἔχοντος τοῦ Ἰγνατίου, συνεβούλευσαν αὐτῷ οἱ ἰατροί ἵνα μεταβῇ εἰς Κερπινήν τῶν Καλαβρύτων, δύο περίπου ὥρας μακράν τῆς Μονῆς κειμένην, ἔνθα καί μετέβη. Ἐν τῇ πόλει ταύτῃ παραμένων, ἧς οἱ φιλόχριστοι πολῖται ἐτίμων αὐτόν καί ἐσέβοντο ὡς ἄγγελον Θεοῦ, ἔγνω ὅτι μετ’ ὀλίγον ἀπέρχεται πρός Κύριον∙ τοῦτο δέ καί πρό πολλοῦ ἀκόμη ᾐσθάνετο, διό καί ἔγραψε πολλάς ἐπιστολάς πρός πολλούς ἀδελφούς ἀσπαζόμενος καί ἀποχαιρετῶν αὐτούς, λέγων ὅτι τοῦ λοιποῦ θά συναντηθῶσιν ἐν τῇ ἄνω Ἱερουσαλήμ. Ἐπί τῷ ἀκούσματι τούτῳ πολλοί ἐκ τῶν πνευματικῶν αὐτοῦ τέκνων καί ἀδελφῶν ἕδραμον εἰς ἐπίσκεψιν αὐτοῦ, ἄλλοι δέ μή δυνάμενοι νά μεταβῶσιν ἔγραψαν αὐτῷ ἐπιστολάς, ἐκφράζοντες τήν λύπην των, διότι ἐγκαταλείπει αὐτούς, καί ζητοῦντες τάς ἁγίας του εὐχάς. Αὐτός δέ ἀδυνατῶν πλέον ὡς ἐκ τῆς παντελοῦς ἀτροφίας νά γράψῃ, ηὔχετο καί κατησπάζετο πάντας μετά ἱλαρᾶς καρδίας διά λόγου προφορικοῦ καί ἀπεχαιρέτα. Ἰδίως δέ παραμυθῶν καί στηρίζων τούς ἐνώπιον αὐτοῦ ἱστάμενους δύο μαθητάς του, Γαβριήλ (Παπανικολάου) καί Εὐσέβιον (Ματθόπουλον), εἶπεν αὐτοῖς τά ἑξῆς ἀξιομνημόνευτα λόγια: «Ἐγώ μέν, ἀδελφοί, ἀπέρχομαι ἐντεῦθεν παραδιδόμενος εἰς τήν δικαιοσύνην καί τό ἔλεος τοῦ Κυρίου μας, σεῖς δέ μένετε στερεοί εἰς τάς ἐντολάς τοῦ Ὑψίστου, καί λάβετε διπλήν παρά Κυρίου χάριν∙ ὑπηρετήσατε προθύμως τό συμφέρον τοῦ πλησίον, νόμον καί κανόνα ἔχοντες τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, οὗ τό ἔλεος εἴη ἐφ’ ὑμᾶς. Κἀγώ δέ θά συγκοινωνῶ ἀοράτως μεθ’ ὑμῶν καί θά εὔχωμαι πρός Κύριον ὑπέρ πάντων τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ. Ἀπαιτῶ δέ ὅπως, μετά τήν ἔξοδόν μου, δημοσιευθῇ διά τῆς ἐφημερίδος ὁ «Λόγος»: «Ὁ Ἰγνάτιος ἀποδημῶν ἐντεῦθεν πρός Κύριον εὔχεται καί ἀσπάζεται πάντας ὅσους ποτέ ἐγνώρισε καί ἔγνωσαν αὐτόν καί παρακαλεῖ αὐτούς θερμῶς ἵνα μένωσι στερεοί εἰς τήν πίστιν τῶν πατέρων ἡμῶν, φυλάττοντες πάσας τάς ἐντολάς τοῦ Κυρίου καί ἐνθυμούμενοι ἀδιαλείπτως ὅτι ἐν τῷδε τῷ βίῳ, πάροικοί ἐσμεν καί παρεπίδημοι, ἑπομένως νά ζητῶμεν τήν ἀληθῆ ἡμῶν πατρίδα τήν ἄνω Ἱερουσαλήμ, χαίροντες ἐν Κυρίῳ, ἀεί προσευχόμενοι». Ταῦτα ὁ ἀείμνηστος ἐνετείλατο. Ἐνταῦθα δύναται τις σαφῶς νά ἴδῃ μετά πόσης ἐλπίδος οἰ τοῦ Θεοῦ δοῦλοι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου ἀπέρχονται, καί ὅτι ὄντως ὁ Κύριος προαναγγέλλει τοῖς δούλοις αὐτοῦ τήν ἑαυτῶν ἔξοδον. Οὕτως οἶδε Κύριος δοξάζειν τούς αὐτόν δοξάζοντας.

Τέλος, φθάνει καί ἡ ἡμέρα τῆς τελευτῆς: Τήν Κυριακήν τῆς 22 Ἰουνίου τοῦ 1869 ὁ Ἰγνάτιος ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ φίλου αὐτοῦ Κωνσταντίνου Ρομπότου, ἰατροῦ, εἰς ἥν ἀρχῆθεν εἶχε κατακλιθῆ, ἄγων τό 55 ἔτος τῆς ἡλικίας του, ὅλως εὔθυμος ὑπό πνευματικῆς χαρᾶς ἀποχαιρετᾶ πάντας καί, κοινωνήσας τῶν ἀχράντων μυστηρίων, ἐρωτᾷ τόν ἰατρόν: «Ἐξοχώτατε, εἰπέ μοι, κατά τούς νόμους τῆς ἰατρικῆς, πότε ἀπέρχομαι;». «Μετ’ ὀλίγον, Πάτερ», ἀποκρίνεται ὁ ἰατρός. Καί ὁ Ἰγνάτιος: «Εὐχαριστῶ, φίλε ἰατρέ, διά τήν ἀγαθήν ἀγγελίαν». Εἶτα ζητήσας τήν εἰκόνα τῆς Θεομήτορος καί κατασπασάμενος αὐτήν ἐν κατανύξει ψυχῆς κλείει ἰδίαις χερσί τούς ὀφθαλμούς του καί παραδίδει περί τήν ἑσπέραν τό ἅγιον αὐτοῦ πνεῦμα εἰς χεῖρας τοῦ ἀγαπήσαντος αὐτόν Θεοῦ καί Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μετά τοσαύτης γαλήνης, θάρρους, παρρησίας καί χαρᾶς, ὅσην αἰσθάνονται οἰ δίκαιοι ἀπερχόμενοι εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου των∙ οἰ δέ παρεστῶτες εἶπον αὐτῷ: «Ἄπελθε, ἀδελφέ, ἐν εἰρήνῃ. Μακαρία ἡ ὁδός, ἥν πορεύει σήμερον, ὅτι ἡτοιμάσθη σοι τόπος ἀναπαύσεως».

Μαθόντες δέ οἱ ἀδελφοί τῆς Μονῆς τήν τελευτήν αὐτοῦ, ἔδραμον τήν ἐπιοῦσαν καί ἄραντες τό σῶμα αὐτοῦ μετεκόμιζον εἰς τήν Μονήν, τῶν πολιτῶν συνοδευόντων τόν νεκρόν ἕως ἔξω τῆς πόλεως διά τήν ὑπερβάλλουσαν ἀγάπην, ἥν πρός αὐτόν εἶχον. Φθάσαντες δέ εἰς τήν Μονήν ἔψαλλον ἐν τῷ καθολικῷ τήν νεκρώσιμον ἀκολουθίαν, ὁ δέ τῆς Μονῆς Σ. καθηγούμενος Κ. Πορφύριος Ἀγγελόπουλος ἐξεφώνησε τόν ἐπιτάφιον ἐκθέτων τάς ἀρετάς τοῦ ἀνδρός καί παροτρύνων τούς ἀδελφούς εἰς μίμησιν αὐτοῦ. Εἶτα, δόντες τόν τελευταῖον ἀσπασμόν, ἔθηκαν ἐν τῷ μνημείῳ, θρηνοῦντες τόν ἀποχωρισμόν τοῦ πεφιλημένου ἀδελφοῦ καί ψάλλοντες «Μακάριος, ὅν ἐξελέξω καί προσελάβου∙ κατασκηνώσει ἐν ταῖς αὐλαῖς σου».

Καί τοιοῦτος μέν ὁ βίος τοῦ γενναίου ἀνδρός, καθόσον ἠδυνήθημεν ἐκθέσαι, τοιαῦται δέ αἱ ἀρχαί αὐτοῦ. Παρεδόθη ὅλως εἰς τήν διακονίαν τοῦ θείου λόγου, πλήρης θείου ζήλου ὑπέρ τοῦ θριάμβου καί τῆς δόξης τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Κατεφρόνησε τήν ἐπιβλαβῆ καὶ ἐπισφαλῆ δόξαν τοῦ κόσμου τούτου, ἵνα ἀσφαλῶς τύχῃ τῆς ἀληθοῦς τοῦ Θεοῦ δόξης. Δέν ἐπεθύμησε ν’ ἀνέλθῃ εἰς ὑψηλάς θέσεις καίτοι προσκαλούμενος, ὅπως ἀσφαλέστερον τύχῃ οὗ ἐπόθει, ὑπόδειγμα ὑπολιμπάνων τοῖς συναδέλφοις αὐτοῦ. Διῆλθε καί ἀπῆλθεν ἐκ τοῦ δοκιμαστηρίου τούτου τόπου τῆς ἀρετῆς, δοκιμασθείς ὡς χρυσός ἐν χωνευτηρίῳ καί γενόμενος εὐάρεστος τῷ Θεῷ καί τελειωθείς ἐν ὀλίγῳ ἐπλήρωσε χρόνους μακρούς. Ναί, ἀδελφοί, διῆλθε καί ἀπῆλθεν ὁ ἱερομόναχος Ἰγνάτιος Λαμπρόπουλος, γενόμενος λαμπρός ἀπό τοῦ βίου, λαμπρός ἀπό τῶν ἔργων, ἐκ τοῦ καλοῦ καρποῦ ἐφάνη ἀγαθόν δένδρον. Ἀλλά καί ὁ λόγος τοιοῦτον ἐζήτει τόν Ἰγνάτιον εὑρεῖν, καί εὐθύς ἐξ ἀρχῆς πρός τοῦτο ὡρμήθη, ἐξήτασεν ἰδίᾳ τόν βίον αὐτοῦ, τάς ἀρχάς, τά ἔργα, τόν σκοπόν, τό ἀποτέλεσμα, καί ὄντως εὗρεν αὐτόν ὅτι κατά πάντα ἐξετέλεσε τήν ἀποστολήν του, γενόμενος ἀπόστολος τοῖς ἔργοις, μάρτυς τῇ προαιρέσει, ὅσιος καί δίκαιος τόν βίον. Συνελόντι δέ εἰπεῖν, ἡ διαγωγή του ὑπῆρξεν ἁγία, ἡ πολιτεία του Εὐαγγελική. Ἄρα ἐκ πάντων τούτων ἀσφαλῶς ἔχομεν εἰπεῖν ὅτι ὁ ἀφ’ ἡμῶν ἀποχωρισθείς ἀδελφός ἐγένετο μακάριος∙ ἐξελέξατο αὐτόν καί παρ’ ἑαυτῷ προσελάβετο ὁ Κύριος, καί ἤδη κατασκηνεῖ ἐν ταῖς ἁγίαις τοῦ Θεοῦ αὐλαῖς, καί δέεται ὑπέρ ὧν ἐνθάδε ζῶν ἐπεθύμει∙ προσέφερεν ἐνταῦθα τόν ἑαυτοῦ οἶκον πρός φιλοξενίαν τοῦ Θεοῦ, καί ἤδη ὁ Θεός φιλοξενεῖ αὐτόν ἐν τῇ βασιλείᾳ του∙ τοῦτο εἶναι μέγα πρός παραμυθίαν πάντων τῶν ἀδελφῶν καί τῶν πνευματικῶν τέκνων, τῶν θλιβομένων ἐπί τῇ στερήσει τοῦ ἀγαθοῦ ἀδελφοῦ καί πατρός. Καί δή καί ἡμεῖς δικαιούμεθα ἤδη νά ἐπιθέσωμεν ἐπί τῆς σεπτῆς αῦτοῦ κεφαλῆς τόν πλεχθέντα στέφανον, γεγραμμένον τοῖς ἀνεξαλείπτοις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος λόγοις: «Μακάριος, ὅν ἐξελέξω καί προσελάβου∙ κατασκηνώσει ἐν ταῖς αὐλαῖς σου», ἐπικαλούμενοι, ἵνα ἡ ἁγία του εὐχή στηρίζῃ πάντας ἡμᾶς ἐν τῇ ὁδῷ τῆς ἀρετῆς. Γένοιτο!.

ΙΕΡΟΘΕΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ἱεροδιάκονος Μεγασπηλαιώτης.

(Ἐφημ. «Λόγος» 2 Αὐγούστου 1869, ἀρ. φ. 69, σσ. 3-4). Ἀρχεῖον ἀοιδίμου π. Νικολάου Ἀ. Πέττα ἐκ Πατρῶν.