Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία ἐτελέσθη τήν Τετάρτη 14.4.2021, ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρῶν κ.κ. Χρυσοστόμου, στον Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Εὐαγγελιστρίας Πατρῶν, ἐπί τῇ ἱερᾷ μνήμῃ τοῦ Ἁγίου Ἐνδόξου Νεομάρτυρος Δημητρίου, τοῦ ἐν Τριπόλει μαρτυρήσαντος, (14 Ἀπριλίου τοῦ 1803, Τρίτην, τότε τῆς ἐβδομάδος τοῦ Θωμᾶ).

         Ὁ Σεβασμιώτατος στό κήρυγμά του ἀνεφέρθη στο βίο καί τό μαρτύριο τοῦ κλεινοῦ ἀριστέως τῆς Πελοποννήσου καί γενικῶς στήν ἒνδοξη σελίδα τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ Γένους κατά τά σκληρά καί μαῦρα χρόνια τῆς Τουρκικῆς σκλαβιᾶς, μιᾶς σελίδας πού ἐγράφη καί ὑπεγράφη μέ τό αἷμα τῶν λαμπρῶν Νεομαρτύρων.

         Ὁ Δημήτριος ξεκίνησε ἀπό την Λιγούδιστα, σημερινή Χώρα τῆς Τριφυλίας, δεκαπέντε χρονῶν παιδί, ὀρφανό ἀπό μητέρα, γιά να φθάσῃ, στήν Τρίπολη, ὃπου ἀλλαξοπίστησε, ἐξώμοσε.

         Ἡ πτώση φοβερή, ἀλλά μεγίστη ἡ μετάνοια. Ὁ ἀγώνας μέγας καί ὀδυνηρός γιά την ἐπιστροφή, πολλά τά δάκρυα καί οἱ στεναγμοί, ἀλλά καί ἡ βοήθεια τοῦ ἀλήπτου πολλῶν Νεομαρτύρων, Ἁγίου Μακαρίου τοῦ Νοταρᾶ, ὁ ὁποῖος ἡσυχάζων στη Χίο, δέχτηκε στήν πατρική του ἀγκαλιά τό παλληκάρι, τόν Δημήτριο καί τόν  ἐνεψύχωσε, ὣστε νά σταθῇ μέ θάρρος ἐνώπιον τῶν δημίων στήν Τρίπολη ὃπου ἐπέστρεψε, ὁμολογώντας τήν πίστη του στόν Ἀναστάντα Κύριο.

         Οἱ Τριπολίτες ξεχύθηκαν στούς δρόμους μέ κεριά καί θυμιάματα, θυμιάζοντας τόν μάρτυρα ὁδηγούμενον στήν ἑκούσια σφαγή.

         Ὁ Διάκονος τότε Ἰωσήφ, ὁ μετέπειτα Ἐπίσκοπος Ἀνδρούσης καί πρῶτος Μινίστρος (Ὑπουργός) τῆς θρησκείας καί τῆς παιδείας τῆς ἐλευθέρας Ἑλλάδος, ὁρᾶ μετά δέους ἱεροῦ τό φρικτό, ἀλλά ἒνδοξο μαρτυρικό τέλος τοῦ ἐνδόξου Δημητρίου, βιώνει τό πρῶτο θαῦμα (θεραπεία τοῦ ἀνεψιοῦ του, ἑτοιμοθανάτου ὂντος) καί συνθέτει τήν ἀσματική ἀκολουθία.

Τό λείψανό του ἀκέφαλο μετέφερθη καί ἐτάφη στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Νικολάου τῶν Βαρσῶν, ὃπου καί φυλάσσεται εἰς ἀργυρᾶν λειψανοθήκην, ἐνῶ ἡ Ἁγία Κάρα του φυλάσσεται στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Ἁγίου Βασιλείου Τριπόλεως.  

Ὁ Σεβασμιώτατος μίλησε γιά σημεῖα και θαυμαστά γεγονότα, γιά θαύματα πολλά τά ὁποῖα ἐπετελέσθησαν καί ἐπιτελοῦνται διά πρεσβειῶν τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου νεομάρτυρος Δημητρίου. Αὐτόπτης μάρτυς καί ὁ ἲδιος, ἀφοῦ στή Μονή τῶν Βαρσῶν, ἒζησε ὃλα τά χρόνια τῆς ἐν Τριπόλει διακονίας του, ὡς Μοναχός καί Ἡγούμενος.

         Ἀναφερόμενος στή θυσία καί τήν προσφορά τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων, στήν Ὀρθοδοξία καί τήν Πατρίδα, ὁ Σεβασμιώτατος ἐτόνισε ὃτι τά λαμπρά αὐτά παλληκάρια, εἲτε ἐμαρτύρησαν παραμείναντες Ὀρθόδοξοι μέχρι τέλους, εἲτε ἐξώμοσαν καί ἀνέστησαν ἐκ τοῦ πτώματος ὁμολογήσαντες Ἰησοῦν Χριστόν, τέλειον Θεόν καί τέλειον ἂνθρωπον, μαρτυρήσαντες ὑπέρ αὐτῆς τῆς ἀληθείας, εἲτε ὂντες μουσουλμάνοι, ἐβαπτίσθησαν καί ὑπέστησαν μαρτυρικό τέλος (ὡς ὁ Νεομάρτυς Ἀχμέτ, ὁ ἐξ Ἀγαρηνῶν), ἐπότισαν τό δένδρο τῆς ἐλευθερίας στά μαῦρα χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς.

Μέ τήν θυσία τῶν Νεομαρτύρων διετηρήθη ἡ ἐκκλησιαστική καί ἡ ἐθνική αὐτοδυνειδησία τῶν Ἑλλήνων.

Ἐστήριξαν τούς Ρωμηούς, νά ὑπομένουν τά βάσανα καί τά μαρτύρια, παραμένοντας σταθεροί στήν Ὀρθόδοξη πίστη. Γεγονός ἦτο, ὃτι ὃποιος χανόταν  γιά τήν Ὀρθόδοξο πίστη, χανόταν καί γιά τήν Ἑλλάδα.

         Τό ὃτι διετηρήθη τό Ἑλληνορθόδοξο στοιχεῖο  ἂμικτο μέ τό μουσουλμανικό δέν θεωρεῖται ἁπλῶς, ἀλλ’ εἶναι θαῦμα. Οὐδείς ἂλλος Λαός θά  ἂντεχε μετά ἀπό τόσους αἰῶνες φρικτῆς σκλαβιᾶς.

         Ὁ Ἃγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, στό Νέο Μαρτυρολόγιο, εὐλογεῖ καί δοξάζει τόν Θεό γιατί ἀνέδειξε  τούς Νεομάρτυρας σέ μιά δύσκολη περίοδο κατά τήν ὁποίαν ἡ Ἑλλάς εὑρίσκετο «ὑποκάτω εἰς τόν σκληρόν ζυγόν καί τήν αἰχμαλωσίαν τῶν ἀπίστων ἀγαρηνῶν. Οἱ Νεομάρτυρες διά νά φυλάξουν τήν ἐλευθερία καί τήν εὐγένεια τῆς χριστιανικῆς ἡμῶν πίστεως κατεφρόνησαν πρῶτον, δόξαν, ἡδονάς καί κάθε ἂλλη σωματική ἀπόλαυση καί παρέδωκαν προθύμως τήν ζωή τους, ὑπέρ τοῦ Κυρίου».

Τούς ὀνομάζει «μυρίπνοα ἂνθη τοῦ παραδείσου, προστάτας, βοηθούς καί σωτῆρας τῶν Ὀρθοδόξων» καί βάζει στό στόμα τους αὐτά τά λόγια, ἐνισχυτικά γιά τούς τότε  Ἓλληνας Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, ἐπιστηρικτικότατα  δέ καί λίαν ἐνισχυτικά γιά μᾶς, τούς σημερινούς Ἓλληνας.

         «…Φυλαχθῆτε ἀγαπητοί ἀδελφοί μας, φυλαχθῆτε διά τήν ἀγάπην Θεοῦ καί διά τήν σωτηρίαν τῶν ψυχῶν σας, νά μη σᾶς κλέψουν τόν θησαυρόν τῆς Ἁγίας σας πίστεως, τῆς ὁποίας ὃλος ὁ κόσμος μέ ὃλας του τάς δόξας καί ἀναπαύσεις καί τά βασίλεια, δέν εἶναι ἀντάξιος. Ἐνθυνηθῆτε πῶς ὁ δεσπότης μας Χριστός ὁπού σᾶς ἒβαλεν ὡσάν τά πρόβατα ἀνάμεσα εἰς τά ἀνήμερα θηρία, σᾶς ἒδωκε τοιαύτην παραγγελίαν, νά ἦσθε φρόνιμοι ὡσάν τό ὀφίδι».

         Καί κατωτέρω γράφει:

         «Φυλαχθῆτε νά μην ἀρνηθῆτε τήν Ὀρθόδοξο πίστιν σας καί νά ὁμολογήσετε τήν ἐκείνων θρησκείαν. Μη τυφλωθῆτε τόσον, ὁπού νά προτιμήσετε τό σκότος ἀπό τό φῶς. τό ψεῦδος ἀπό τήν ἀλήθειαν. Τό χαλκοῦν καί κάλπικον νόμισμα ἀπό τό καθαρόν καί δοκιμασμένον μάλαγμα. Τό γυαλί καί ἂτιμον χαλίκι ἀπό τό ἀτίμητο πετράδι. Μέ ἓνα λόγο, τόν ἃδην ἀπό τόν οὐρανόν καί τήν κόλασιν ἀπό τόν Παράδεισον. Μή τό καταδεχθῆτε ποτέ, μή, νά ἀφήσετε τήν ἁγιωτάτην πίστιν σας, ἣτις κάμνει ἐκείνους ὁπού τήν πιστεύουν ἀπό ἀνθρώπους Ἀγγέλους. Ἀπό ἐπιγείους οὐρανίους. ἀπό ὑλικούς, υἱούς Θεοῦ κατά χάριν, λαμπροτάτους ἡλίους, κληρονόμους τῆς οὐρανῶν βασιλείας…»