Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Πατρῶν ἐτίμησε τούς χιλιάδες Πατρινούς, θύματα τῆς Τουρκικῆς θηριωδίας

 

Πλῆθος Λαοῦ κατέκλυσε τόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου Πατρῶν, προκειμένου νά τιμήσουν τήν μνήμη τῶν χιλιάδων Πατρέων οἱ ὁποῖοι ἐσφάγησαν, ἐσουβλίσθησαν, ἐκάησαν, ἐπωλήθησαν ὡς δούλοι, ἐξεπατρίσθησαν ἀπό τίς βαρβαρικές ὀρδές τῶν Τούρκων τοῦ Γιουσούφ Πασᾶ, ἀπό τήν Κυριακή τῶν Βαΐων 3 Ἀπριλίου 1821 ἓως καί τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή τοῦ ἰδίου ἒτους.

          Στό Ἀρχιερατικό Συλλείτουργο, προέστη ὡς Ἐκπρόσωπος τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεος, συλλειτουργούντων τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρῶν κ.κ. Χρυσοστόμου καί τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Κερνίτσης κ. Χρυσάνθου, Πρεσβυτέρων καί Διακόνων τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

          Ἐκπρόσωπος τοῦ Πρωθυπουργοῦ καί τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως παρέστη ὁ Ὑφυπουργός Ἐξωτερικῶν κ. Ἀνδρέας Κατσανιώτης, ἐπίσης οἱ Βουλευτές Ἀχαΐας, Πολιτικές καί Στρατιωτικές Ἀρχές, Ἐκπρόσωποι Ἀρχῶν καί Φορέων, Σύλλογοι καί Ὃμιλοι Πατριωτικοί καί οἱ μαθητές τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Λυκείου Πατρῶν, ὃλοι ντυμένοι μέ τίς ἐθνικές ἐνδυμασίες καί κρατώντας τίς Σημαῖες καί τά Λάβαρα.

          Μετά τήν Θεία Λειτουργία ἐτελέσθη τό ἱερό Μνημόσυνο γιά τούς σφαγιασθέντας Πατρινούς καί ἐν συνεχείᾳ πραγματοποιήθηκαν τά ἀποκαλυπτήρια τοῦ μνημείου τῶν μαρτύρων Πατρέων τό ὁποῖο ἀνήγειρε ἡ Ἱερά Μητρόπολις Πατρῶν, στόν αὒλειο χῶρο τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου καί κατετέθησαν στέφανοι.

          Στήν ὁμιλία του ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρῶν κ.κ. Χρυσόστομος μεταξύ τῶν ἂλλων εἶπε:                 Σεβασμιώτατε ἃγιε Ἐκπρόσωπε τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου, πεφιλημένε καί πολυσέβαστέ μοι Μητροπολίτα Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεε,

            Ἐξοχώτατε Ἐκπρόσωπε τοῦ Πρωθυπουργοῦ τῆς Ἑλλάδος, Ὑφυπουργέ Ἐξωτερικῶν, κ. Ἀνδρέα Κατσανιώτη,

            Ἐντιμότατοι Ἂρχοντες ἁπαξάπαντες, Λαέ τοῦ Κυρίου περιούσιε καί εὐλογημένε,

            Τήν Κυριακή τῶν Βαΐων τοῦ 1821 βάφτηκε τό ἁγιασμένο, ἀπό τήν θυσία τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, χῶμα τῶν Πατρῶν, μέ τό αἷμα χιλιάδων Πατρέων, οἱ ὁποῖοι φρικτῷ καί μαρτυρικῷ θανάτῳ διά πυρᾶς καί μαχαίρας ἐτελειώθησαν ἀπό τούς αἱμοσταγεῖς καί βαρβάρους Τούρκους κατακτητάς.

            Πολλοί ἐπωλήθησαν ὡς δοῦλοι καί ἂλλοι ἐξεπατρίσθησαν, ἀφήνοντας πίσω τους, ἀποκαΐδια καί τά μαρτυρικά σώματα τῶν ἰδικῶν τους ἀνθρώπων.

            Οἱ σφαγές συνεχίστηκαν καί τίς ἑπόμενες ἡμέρες τοῦ ἒτους ἐκείνου, τοῦ 1821 δηλαδή. Τό αἷμα ἒρρεε ποταμηδόν ἀπό τήν Κυριακή τῶν Βαΐων ἓως καί τήν Μεγάλη Παρασκευή.

            Ὁ Ἰ.Φιλήμων ἀναφέρει: «...Αἱ παραλίαι, οἱ ἁγροί καί οἱ χάνδακες τῆς πεδιάδος ἐπληρώθησαν ἀνδρῶν, γυναικῶν καί παιδίων. Ὃποιον οἱ Τοῦρκοι συνελάμβανον ἢ κατακρεούργουν ἢ ἒρριπτον χαμαί καί ἒσφαττον ὡς ζῶον. Τά θυσιαστήρια τοῦ Θεοῦ μετέβαλον εἰς ἀποπάτους καί εἰς καταγώγια ἀσελγείας, τάς ἁγίας εἰκόνας τῶν ναῶν συντρίβοντες καθύβριζον καί διά τῶν ἱερῶν ἀμφίων περιέβαλον τούς κύνας, πατέρα δε καί υἱόν, τόν Μῆτρον Βεγουλόπουλον, ἀναπείραντες (ἀφοῦ τούς σούβλισαν, δηλαδή) ἢναψαν πυράν καί τούς αἰχμαλώτους Ἓλληνας ἐβίασαν, ἳνα ψήσωσι τούτους, τόν ἓνα κατόπιν τοῦ ἂλλου...»

            Ἐνῶ ὁ Πουκεβίλ γράφει χαρακτηριστικά: «...Οὐδέποτε παρετηρήθη θέαμα τόσον φρικῶδες! Πτώματα ἂνευ κεφαλῶν, μέλη διεσπαρμένα, τεμάχια σαρκῶν ἐδείκνυον τά ἲχνη τῆς ὁδοῦ, ἣτις ἦγεν εἰς τό κέντρο τῶν ἀνθρωποφάγων. Ἐκεῖ, ὡλίσθαινεν ὁ διαβάτης πατῶν ἐπί ἓλους ἐκ πεπηγότος αἳματος κεκαλυμμένου ὑπό σποδοῦ. Περαιτέρω ἒδει νά διαβῇ τις ρύακας ἐξ‘ ἐλαίου, οἲνου καί οἰνοπνεύματος. Ἀλλαχοῦ, ἡ ὁδός ἦτο πλήρης ἐπίπλων καί ἐμπορευμάτων κατακαέντων. Ἳνα ἀποφύγωμεν τά καταρρέοντα τείχη ἒπρεπε νά προχωρήσωμεν ἑλικοειδῶς, ὃτε ἀφικομένων ἡμῶν ἐκεῖ ὃπου δερβίσης τις κρατῶν κεφαλήν παρουσιάζεται ἐνώπιον τοῦ Προξένου καί ὑβρίζει αὐτόν. Στρατιῶται καί μαῦροι πλήρεις λαφύρων ἢ σύροντες ἀπό τῆς κόμης γυναίκας καί παιδία, ἐπλήρουν τήν ἀτμόσφαιραν διά τῶν ἀλαλαγμῶν αὐτῶν. Ἂ! Ὂχι! Οὐδέποτε τοιαῦται εἰκόνες ἒθλιψαν τήν ὃρασιν τῶν ἀνθρώπων...».

            Οἱ περιγραφές τῶν αὐτοπτῶν μαρτύρων καί τῶν ἱστορικῶν τῆς ἐποχῆς ἐκείνης Ἑλλήνων καί  ξένων, ἀλλά καί τῶν μεταγενεστέρων ἱστορικῶν, οἱ ὁποῖοι περιέγραψαν καί διέσωσαν τά φρικτά καί ἀποτρόπαια γεγονότα, συγκλονίζουν διαχρονικά, ὂχι μόνο τόν Ἑλληνικό Λαό, ἀλλά καί κάθε ἂνθρωπο, ὃπου καί ἂν εὑρίσκεται, ἀδιακρίτως καταγωγῆς, γλώσσης ἢ θρησκείας...

           ...Ἀπό τίς 20.000 περίπου κατοίκους τῆς πόλεως τῶν Πατρῶν τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἐσφάγησαν, ἐκάησαν, ἐξανδραποδίσθηκαν, ἐξεπατρίσθησαν, πάνω ἀπό 10.000. Χαρακτηριστική εἶναι ἡ περίπτωσις τοῦ μαρτυρίου τοῦ Παπα-Γιώργη τῆς Ἀλεξιώτισσας, ὁ ὁποῖος ἐσφαγιάσθη ἒμπροσθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης, τήν ὣρα πού λειτουργοῦσε, ἐνῶ αἰχμαλωτίσθηκαν καί ἐπωλήθησαν ὡς δοῦλοι μαζί μέ πλῆθος νέων καί νεανίδων, τά τρία παιδιά του. Τότε ἐμαρτύρησαν καί οἱ Παιδομάρτυρες τῶν Πατρῶν, Χριστόδουλος καί Ἀναστασία, οἱ ὁποῖοι τιμῶνται ὡς Ἃγιοι μαζί μέ τήν πολυάριθμον χορείαν τῶν Νεομαρτύρων τῆς ἁγίας μας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας κατά τά μαῦρα χρόνια τῆς Τουρκικῆς σκλαβιᾶς.

            Φρικιᾶ ὁ νοῦς καί ἀπό τό ἐμπόριο γυναικῶν καί παιδίων, πού ἐπωλοῦντο σέ δημοπρασία γιά τά σκλαβοπάζαρα τῆς Ἀνατολῆς. Γράφει ὁ Πουκεβίλ: "Τίς γυναῖκες μαζί μέ τά παιδιά τους τίς πωλοῦσαν ὡς κοπάδια αἰγῶν καί προβάτων... Τό ἐμπόριο τοῦτο καθώς καί τό ὑφιστάμενον ἐν τῶ μέσῳ τῶν ἐρειπίων τῶν Πατρῶν, διενεργεῖτο ὑπό τῶν Ἐβραίων, τῶν Βοεμῶν καί τῶν Ἄγγλων ...."

            Μιά πόλις ὁλόκληρη ἔγινε σκόνη καί στάχτη. Ὁ Σπυρίδων Τρικούπης θά σημειώσῃ: "Ἡ ἐμπορικώτερη καί πλουσιότερη πόλις τῆς Πελοποννήσου, ἡ μία τῶν δύο ἐπαναστατικῶν ἑστιῶν καθ' ἥν πρῶτον ὑψώθη τό σύμβολον τῆς ἐλευθερίας κατεστράφη ἐκ πρώτης ἀφετηρίας παραδοθεῖσα εἰς τό  πῦρ καί τήν λεηλασίαν".

            «Ὦ λαιμοί τῶν ἀθώων παιδιῶν μας, ὦ πλευρά σεβάσμια τῶν μητέρων, γερόντων, κόμαι εἰς αἷμα ἀθλίως βρεγμέναι! (Κάλβος, Λύρα, Ὠδή, 6η,1ζ)

            Ὁ Ἱερέας τῆς Ἀγγλικῆς Πρεσβείας στήν Κωνσταντινούπολη R. Walsh περιγράφει τήν φρίκη ἀπό τά κομμένα κεφάλια, τίς χιλιάδες κομμένα αὐτιά καί τά ἀκρωτηριασμένα μέλη ἀπό τά σώματα τῶν σφαγιασθέντων Πατρινῶν πού μετεφέρθησαν στήν Κωνσταντινούπολη καί ἀδειάστηκαν ἀπό τά σακκιά μπροστά στό Σεράϊ καί στούς δρόμους, γενόμενα βορᾶ τῶν σκύλων.

            Ἡ λαϊκή μοῦσα, θρηνωδοῦσα πικρῶς, παρέδωσε τό μέγεθος  τῆς συμφορᾶς.

"Ποιός ἔχει πέτρινη καρδιά

καί στήθια ἀπό λιθάρια

νά βγῆ στής Πάτρας τά βουνά

στής Πάτρας τά μπουγκάζια

...κλαῖνε μανάδες γιά παιδιά

καί τά παιδιά γιά μάνες.."

            Αὐτό τό γεγονός ἀναδεικνύομε, ὡς ἒχομε χρέος, ἒναντι τῶν μαρτύρων καί ἡρώων Πατρέων τῶν πεσόντων μαχαίρᾳ καί ἰκριώμασι καί σταυροῖς ὑπό τῶν Τούρκων, ἀπό τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων, 3 Ἀπριλίου 1821, ἓως καί τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς τοῦ ἒτους ἐκείνου.

            Ἐπέστη καιρός νά ἀνασύρωμεν ἀπό τήν λήθη καί τήν ἀφάνεια, στῆς μνήμης καί τῆς τιμῆς τήν ἐπιφάνεια, τήν θυσία τόσων χιλιάδων Πατρέων, πού τά αἳματά τους ἀχνίζουν ἀκόμα στήν Ἀχαϊκή πρωτεύουσα καί γῆ.

            Διά τοῦτο καί στήλη τιμῆς καί μνημοσύνης ἑτοιμάσαμε καί στόν αὒλειο χῶρο τοῦ ἱεροῦ Ἀποστολείου, τοῦ Ναοῦ δηλαδή τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου ἐστήσαμε δίπλα στίς προτομές τῶν τριῶν μαρτύρων Ἀρχιερέων τῶν Πατρῶν, Νεοφύτου, Γερμανοῦ καί Παρθενίου, τίς ὁποῖες πρό δύο ἐτῶν πρός τιμήν των ὑψώσαμε καί τελετές λαμπρές ὁρίσαμε νά πραγματοποιηθοῦν, ὣστε καί τά γεγονότα νά  ἀναδείξωμε καί τούς μάρτυρας νά τιμήσωμε, ἀλλά καί τούς ἐπιγενομένους νά διδάξωμε καί νά φωτίσωμε .

            Ἀκόμα δέ σέ ὃσους ἠθέλησαν ἡμετέρους ἢ ξένους τά βήματα καί τήν πρακτική τοῦ Γκρήν νά ἀκολουθήσουν, μέ φωνή πεπαρρησιασμένη νά ἀπαντήσωμεν:

            «Ἡ ἱστορία μιά φορά ἐγράφη καί μέ αἳματα ἡρώων καί μαρτύρων ὑπεγράφη. Ὃποιος ἠθέλησε ἢ θά θελήσῃ τίς γραμμές της νά ἀλλοιώσῃ ἢ νά παραχαράξῃ εἰς τήν καταδίκην τῶν Πανελλήνων παραδίδεται καί μέ τό αἰώνιο ἀνάθεμα τιμωρεῖται».

            Χρεωστικῶς ἀναφέρω στό σημεῖο αὐτό τήν ἐπαινετή πρωτοβουλία πού εἶχαν ἀπό πέρυσι τά παιδιά, μέλη τοῦ Λαογραφικοῦ Συλλόγου «Μωραΐτες ἐν Χορῷ», ὣστε νά τιμηθοῦν οἱ μάρτυρες μέ πορεία μνήμης καί τιμῆς  ἀπό τό σημεῖο ὃπου εὑρίσκεται ἡ προτομή τοῦ ἁγνοῦ, τοῦ σεμνοῦ ἣρωος Ἰωάννου Παπαδιαμαντοπούλου ἓως τήν Πλατεία Ἁγίου Γεωργίου Πατρῶν, ὃπου ὁ μεγάλος καί λεοντόκαρδος Ἱεράρχης τῆς Πάτρας Γερμανός, ὓψωσε τήν Σημαία στις 25 Μαρτίου 1821.

         Ἡ ἐκδήλωσις αὐτή ἐτέθη ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν καί ἐστέφθη ἀπό ἐπιτυχία καί πέρυσι καί φέτος. Τῆς Λιτανείας προέστη καί πέρυσι καί ἐφέτος, ἡ ἐλαχιστότητά μου καί Ἱερεῖς τῆς πόλεως, ἐνῶ ἡ συμμετοχή τῶν τμημάτων μέ τίς ἐθνικές ἐνδυμασίες ἐσκόρπισε ρίγη συγκινήσεως.

          Καί αὐτή ἡ ἐκδήλωσις θά πραγματοποιεῖται κατ’ ἒτος ὑπό τήν αἰγίδα τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, τήν παραμονή τῆς Ε’ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν, ἡμέρα μνήμης τῶν χιλιάδων θυμάτων τῆς τοπικῆς θηριωδίας, στήν Πάτρα τό 1821.

            Ἡ Ε’ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, δηλαδή ἡ Κυριακή πρό τῶν Βαΐων, ἀφιερώθη ἀπό τήν τοπική μας Ἐκκλησία στούς ὑπό τῶν Τούρκων σφαγιασθέντας Πατρινούς κατά τό ἒτος 1821 καί λαμπρές Ἐκδηλώσεις θά πραγματοποιοῦμε κάθε χρόνο κατά τήν ἡμέρα αὐτή.

          Εἶχαν περάσει μόλις πέντε χρόνια, ἀπό τήν Κυριακή τῶν Βαΐων τοῦ 1821 καί τήν φοβερή σφαγή τῶν Πατρέων. Ἦταν μιά ἂλλη Κυριακή τῶν Βαΐων. Αὐτή τή φορά στό ἁγιασμένο καί μαρτυρικό Μεσολλόγι, οἱ Ἐξοδίτες πέρασαν στήν Ἀθανασία, ζώντας καί ἐκεῖνοι μέσα ἀπό τό δικό τους Πάσχα-Πέρασμα, τήν Ἀνάσταση μιά βδομάδα νωρίτερα. Τό Μεσολόγγι, τό ράσο τοῦ Δεσπότη του φορεῖ γιά σάβανο καί φωτεινό μετέωρο πετᾶ στόν οὐρανό του. Ἐκεῖ ψηλά συνάντησαν τούς Πατρινούς καί ὃλοι μαζί ἒψαλαν στά οὐράνια μέ τήν οὐρανομήκη φωνή τους, τό Χριστός Ἀνέστη.

            Ἐκεῖ πανηγυρίζουν καί τώρα καί στόν αἰῶνα τόν ἃπαντα, μέ λειτουργούς τούς Δεσποτάδες τους, τόν Γερμανό τῶν Πατρῶν καί τόν Ρωγῶν Ἰωσήφ καί ὃλους τούς Κληρικούς καί Λαϊκούς πού ἒδωσαν τό αἷμα τους γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τό Γένος.

            Ἀγαπητοί,

            Ἒχομεν ὃλοι μας χρέος Ἐκκλησιαστικοί καί ἂλλοι ἡγέτες, νά διατηρήσωμε τήν παρακαταθήκη πού μᾶς παρέδωσαν οἱ μάρτυρες πρόγονοί μας καί τήν λαμπάδα ἂσβεστη νά διατηρήσωμε, τήν σκυτάλη δέ στούς ἐπιγενομένους νά παραδώσωμε.

            Εἶναι ἀλήθεια ὃτι τά τελευταῖα χρόνια, τίς τελευταῖες δεκαετίες τόσον τό θρησκευτικό, ὃσο καί τό ἐθνικό φρόνημα, ἀμβλύνθησαν καί οἱ Ἓλληνες υἱοθετήσαμε ἓνα τρόπο ζωῆς, ἀταίριαστο  στήν πνευματική μας ὑπόσταση, στήν ἱστορία μας, στήν μακραίωνη ἒνδοξη πορεία μας.

            Αὐτός ὁ τρόπος ζωῆς τεχνηέντως καί μέ περισσή μαεστρία ἐπηρέασε τήν ζωή μας, ἢ μᾶλλον ἐπεβλήθη ὡς ὑπηρέτης τοῦ πνεύματος τῆς παγκοσμιοποίησης καί τῆς νέας τάξεως πραγμάτων. Καί πέρασε μέσα ἀπό τά ἐκπαιδευτικά συστήματα, τόν τρόπο ζωῆς καί ἐκφράσεως, ἀλλά καί μέ θυσίες καί στάσεως ἀπέναντι σέ πρόσωπα καί γεγονότα πού σφράγισαν  μέ αἷμα τήν πορεία τῆς πατρίδος μας.

            Εἶναι καιρός νά ἐπιστρέψωμε στίς ρίζες μας, στίς πηγές τῶν ἰδικῶν μας ὑδάτων, νά ὑποκλιθοῦμε στήν ἱστορία μας, νά τήν μελετήσωμεν εἰς βάθος, νά καθαρίσωμε ἀπό τίς μπογιές τούς ἀνδριάντες τῶν ἡρώων μας, νά ἀγαπήσωμε τήν πατρίδα μας.

            Ὃποιος λαός δέν γνωρίζει τήν ἱστορία του, ἢ τήν ἀλλοιώνει καί τήν παραχαράσσει, μή σεβόμενος τήν ἲδια τήν κοιτίδα του, εἶναι καταδικασμένος νά ἀφανισθῇ μέσα στήν χοάνη πού τόν ἒριξε τό σύστημα.

            Ὃμως δέν ἐχάθησαν ὃλα, ἢ θά ἒλεγα δέν ἐχάθη τίποτα. Διότι στίς φλέβες τοῦ Ἓλληνα τρέχει τό αἷμα τῶν ἀγώνων καί τῶν θυσιῶν, γιά τήν ἐλευθερία, πού εἶναι δῶρον τοῦ Θεοῦ ἀτίμητον.

            Ἐντιμότατοι Ἂρχοντες, ἀγαπητοί μου, καθώς βλέπω αὐτή τή στιγμή μπροστά μου σ’ αὐτόν τόν Ναό, τά νειᾶτα τῆς Πάτρας νά κρατᾶνε στά χέρια τους, τά σύμβολα τῆς δόξης, τῆς τιμῆς καί τῆς νίκης, φορώντας τίς Ἐθνικές τετιμημένες φορεσιές, σκορπίζοντας ρίγη συγκινήσεως στίς καρδιές μας, αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη, ἀπό τά τρίσβαθα τῆς ψυχῆς μου νά τούς εὐχαριστήσω καί ὡς λόγον ἀκροτελεύτιον νά σημειώσω.

            Ὃσο ὑπάρχουν Ἑλληνόπουλα, ὃσο ὑπάρχουν παιδιά αὐτῆς τῆς γῆς καί τῆς πατρίδος πού ξέρουν, νά γονατίζουν μπροστά στούς ἣρωες καί μάρτυρας τοῦ Γένους καί νά δακρύζουν μπροστά στά αἳματα καί τίς θυσίες τους γιά τήν Πίστη καί τήν Πατρίδα, ὃσο ὑπάρχουν Ἑλληνόπουλα πού ὃμως μᾶς ἐδήλωσαν πρό ἡμερῶν στήν Ἀναπαράσταση τῆς Ὀρκωμοσίας τῶν Ἑλλήνων ἀπό τόν Γερμανό, πού ξέρουν νά ψάλουν ζῶντες ἀκόμα καί τήν Ἑξόδιο Ἀκολουθία τους, ὡς ἒπραξαν στόν καιρό τοῦ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανοῦ, ὁδεύοντες στήν θυσία γιά τήν Ἑλλάδα, ὃσο ὑπάρχουν λέγω αὐτά τά παιδιά, ἡ Ἑλλάδα θά ζήσῃ ἓως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος.

            Αἰωνία ἡ μνήμη τῶν χιλιάδων Πατρέων τῶν φρικτῷ θανάτῳ ὑπό τῶν Τουρκικῶν ὀρδῶν τελειωθέντων.

            Ζήτω ἡ ἡρωική Πάτρα.

            Ζήτω ἡ Ἑλλάδα μας...»

          • Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ.κ. Ἱερόθεος  μετέφερε τόν χαιρετισμό καί τίς εὐχές τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου, ὡς Ἐκπρόσωπος αὐτοῦ καί στήν σύντομη προσλαλιά του ἀνεφέρθη στήν μεγαλώνυμη πόλη τῶν Πατρῶν καί στήν πανθολογουμένη προσφορά της στόν ἀγῶνα τοῦ 1821.

          Ἐτόνισε ὃτι ὁ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός ἦτο ὁ Ἐθνεγέρτης Ἱεράρχης, ἐνῶ ἒκαμε ἀναφορἀ στὀν Ἰωάννη Παπαδιαμαντόπουλο, ὁ ὁποῖος δραστηριοποιήθηκε ὡς ἡ εὐγενέστερη καί ἀνιδιοτελέστερη μορφή τῆς Ἐπαναστάσεως, πού διέθεσε τήν περιουσία του στήν Πατρίδα καί σκοτώθηκε στό Μεσολόγγι καί συνέχισε ὁ Σεβασμιώτατος.

          «...Χιλιάδες Πατρινοί, πλήρωσαν μέ τό αἷμα τους τόν πόθο γιά τήν ἐλευθερία. Δέν μποροῦμε νά ξεχάσουμε  τήν ἱστορία καί τίς θυσίες τῶν προγόνων μας. Δέν εἶναι δυνατόν νά ἒχωμε ἱστορικό ἀλτσχάϊμερ. Εἶναι λυπηρόν ὃταν συναντοῦμε ἓνα πατέρα ὁ ὁποῖος πάσχει ἀπό ἂνοια, ἀπό  ἀμνησία καί ξεχνᾶ τά παιδιά του. Τό ἲδιο εἶναι τραγικό νά ξεχνᾶμε ἀπό ἱστορική ἂνοια καί ἱστορική λήθη αὐτήν τήν ἱστορία τοῦ παρελθόντος στήν ὁποία ὀφείλουμε τό παρόν καί τό μέλλον τῆς πατρίδος μας. Ὃπως λένε οἱ βιολόγοι, στά νευροκύταρρα τοῦ ἐγκεφάλου τοῦ ἀνθρώπου γίνεται μιά μάχη μεταξύ μνήμης καί λήθης καί βεβαίως ἀγωνιζόμεθα ὃλοι μας νά εἶναι ζωντανή ἡ μνήμη τῶν γεγονότων στήν ζωή μας. Δυστυχῶς πολλές φορές σ’ αὐτή τή μάχη κερδίζει ἡ λήθη καί δυστυχῶς στόν ἱστορικό χῶρο .

          Ἡ ἱστορική λήθη  προσπαθεῖ νά σβήσῃ τήν μνήμη τῆς Ἱστορίας. Ἀλλ΄ ὃπως ἒλεγε ὁ Γεώργιος Σεφέρης, ὃταν σβύνης ἓνας κομμάτι ἀπό τό παρελθόν εἶναι σάν νά σβύνῃς ἓνα ἀντίστοιχο κομμάτι ἀπό τό μέλλον. Ἡ ἱστορική λήθη εἶναι ἱστορική καί πολιτιστική διαταραχή μέ φοβερές συνέπειες.

          Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Πατρῶν κ. Χρυσόστομε, σᾶς ἐγκαρδίως καί ἐκ προσώπου τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου καί προσωπικῶς καί γι’ αὐτή τήν ἀξιέπαινη πρωτοβουλία σας, ὃπως καί γιά ἂλλες στήν Μητρόπολή σας, ὡς συνεχιστής τοῦ ἒργου τοῦ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανοῦ καί ὃλων τῶν ἀξίων προκατόχων σας.

          Νά εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη τῶν μακαρίων καί ἀειμνήστων προμάχων τῆς ἐλευθερίας τῆς πόλεως τῶν Πατρῶν καί ὃλοι ἐμεῖς νά εἲμαστε ἀντάξιοι τοῦ μεγάλου δένδρου τῆς ἐλευθερίας πού ποτίστηκε καί ἀναπτύχθηκε μέ τό αἷμα τόσων μαρτύρων, ὃπως αὐτῶν πού τιμᾶμε σήμερα».